مرز اعتدال (پرسش و پاسخ)
پرسش:
باتوجه به سیره نظری و عملی شهید مطهری(ره) لطفا مرز اعتدال را توضیح دهید؟
پاسخ: برای پیدا کردن مرز اعتدال و جریان معتدل، ابتدا باید دو جریان افراطی و تفریطی را شناخت. شهید مطهری(ره) در این زمینه تلاش‌های زیادی کرد که نمونه بارز آن در بحث تحریفات عاشورا دیده می‌شود. همچنین آن شهید والامقام نکته دیگری را که برای رسیدن به راه اعتدال بیان می‌دارد. پرهیز از تحجر و جمود است، که در مجموع به عنوان دو بیماری خطرناک فراروی انسان قرار دارد. ایشان در این خصوص می‌فرمایند: «اگر ما نتوانسته‌ایم از راه ائمه‌اطهار(ع) درست پیروی کنیم و از راه اعتدال باز ماندیم، یا به سوی جهالت رفته‌ایم یا به سوی جمود» (اسلام و مقتضیات زمان، ج1، ص184)
شهید مطهری(ره) در همین رابطه از جریان خوارج به عنوان اولین جریان جمودآمیزی که در تاریخ اسلام پیدا شد یاد می‌کند، و از جریان اخباری‌گری به عنوان جمود و از اجتهاد به عنوان اعتدال یاد کرده و وظیفه نسل جدید را این‌گونه بیان می‌کند:
«ما امروز باید وظیفه خودمان را در میان جمودها و جهالت‌ها به‌دست آوریم. یعنی از جهت اینکه مسلمان هستیم، از نظر مقتضیات زمان نه باید جاهل و مفرط و تندرو باشیم و نه باید جامد و متقشر باشیم. باید معقول بود. (همان) از نگاه شهید مطهری(ره) اعتدال هم در فرد و هم در جامعه لازم است. استاد بر این باور است که اجماع در حد خودش حالت اعتدالی دارد که اگر انحرافی از این اعتدال پدید آید سقوط خواهد کرد. جامعه مانند بدن احتیاج به اعتدال دارد.
شهید مطهری(ره) درباره خطر افراط و تفریط می‌نویسد:
«دو بیماری خطرناک همواره آدمی را در این زمینه تهدید می‌کند: بیماری جمود و بیماری جهالت. نتیجه بیماری اول، توقف و سکون، باز ماندن از پیشروی و توسعه است و نتیجه بیماری دوم، سقوط و انحراف است. فرد متحجر و جامد از هرچه نو است متنفر است و جز با کهنه، خو نمی‌گیرد، و جاهل هر پدیده نوظهوری را با نام مقتضیات زمان به نام تجدد و ترقی موجه می‌شمارد. جامد هر تازه‌ای را فساد و انحراف می‌خواند و جاهل، همه را یکجا به حساب تمدن و توسعه علم و دانش می‌گذارد.
جامد میان هسته و پوسته است، بین وسیله و هدف فرق نمی‌گذارد. از نظر او قرآن نازل شده است برای اینکه جریان زمان را متوقف کند و اوضاع جهان را به همان‌جایی که هست میخکوب نماید. از نظر او، عم جزء خواندن، با قلم نی نوشتن، از قلمدان مقوایی استفاده کردن، در خزینه حمام شست‌وشو کردن، با دست غذا خوردن، چراغ نفتی سوختن، جاهل و بی‌سواد زیستن را به عنوان شعائر دینی باید حفظ کرد. جاهل برعکس چشم دوخته ببیند در دنیای مغرب چه مد تازه و چه عادت نویی پیدا شده است، که فورا تقلید کند و نام تجدد و جبر زمان روی آن بگذارد. (نظام حقوق زن در اسلام، ص 96)
این دو بیماری را باید به عنوان دو هشدار اساسی در نظر داشت که نمی‌گذارد اسلام ناب، خوب عرضه شود و همواره باید در مراحل مختلف زندگی، برای از میان برداشتن این دو مانع از سر راه ترقی و پیشرفت اسلام ناب کوشش کرد.
استاد شهید درباره دشواری خط اعتدال در نهایت می‌فرماید: «از جمله خاصیت‌های بشر، افراط و تفریط است و پرهیز از افراط و تفریط و گرایش به اعتدال در هر کاری خالی از دشواری نیست. گویی همیشه راه اعتدال یک خط باریک است که اندکی بی‌توجهی موجب خروج از آن است. اینکه در آثار دینی وارد شده که «صراط» از مو باریک تر (و از لبه شمشیر تیزتر) است، اشاره به همین نکته دارد که رعایت اعتدال در هر کاری سخت و دشوار است» (نهضتهای اسلامی در صد ساله اخیر، ص 90)
پرسش:
باتوجه به سیره نظری و عملی شهید مطهری(ره) لطفا مرز اعتدال را توضیح دهید؟
پاسخ: برای پیدا کردن مرز اعتدال و جریان معتدل، ابتدا باید دو جریان افراطی و تفریطی را شناخت. شهید مطهری(ره) در این زمینه تلاش‌های زیادی کرد که نمونه بارز آن در بحث تحریفات عاشورا دیده می‌شود. همچنین آن شهید والامقام نکته دیگری را که برای رسیدن به راه اعتدال بیان می‌دارد. پرهیز از تحجر و جمود است، که در مجموع به عنوان دو بیماری خطرناک فراروی انسان قرار دارد. ایشان در این خصوص می‌فرمایند: «اگر ما نتوانسته‌ایم از راه ائمه‌اطهار(ع) درست پیروی کنیم و از راه اعتدال باز ماندیم، یا به سوی جهالت رفته‌ایم یا به سوی جمود» (اسلام و مقتضیات زمان، ج1، ص184)
شهید مطهری(ره) در همین رابطه از جریان خوارج به عنوان اولین جریان جمودآمیزی که در تاریخ اسلام پیدا شد یاد می‌کند، و از جریان اخباری‌گری به عنوان جمود و از اجتهاد به عنوان اعتدال یاد کرده و وظیفه نسل جدید را این‌گونه بیان می‌کند:
«ما امروز باید وظیفه خودمان را در میان جمودها و جهالت‌ها به‌دست آوریم. یعنی از جهت اینکه مسلمان هستیم، از نظر مقتضیات زمان نه باید جاهل و مفرط و تندرو باشیم و نه باید جامد و متقشر باشیم. باید معقول بود. (همان) از نگاه شهید مطهری(ره) اعتدال هم در فرد و هم در جامعه لازم است. استاد بر این باور است که اجماع در حد خودش حالت اعتدالی دارد که اگر انحرافی از این اعتدال پدید آید سقوط خواهد کرد. جامعه مانند بدن احتیاج به اعتدال دارد.
شهید مطهری(ره) درباره خطر افراط و تفریط می‌نویسد:
«دو بیماری خطرناک همواره آدمی را در این زمینه تهدید می‌کند: بیماری جمود و بیماری جهالت. نتیجه بیماری اول، توقف و سکون، باز ماندن از پیشروی و توسعه است و نتیجه بیماری دوم، سقوط و انحراف است. فرد متحجر و جامد از هرچه نو است متنفر است و جز با کهنه، خو نمی‌گیرد، و جاهل هر پدیده نوظهوری را با نام مقتضیات زمان به نام تجدد و ترقی موجه می‌شمارد. جامد هر تازه‌ای را فساد و انحراف می‌خواند و جاهل، همه را یکجا به حساب تمدن و توسعه علم و دانش می‌گذارد.
جامد میان هسته و پوسته است، بین وسیله و هدف فرق نمی‌گذارد. از نظر او قرآن نازل شده است برای اینکه جریان زمان را متوقف کند و اوضاع جهان را به همان‌جایی که هست میخکوب نماید. از نظر او، عم جزء خواندن، با قلم نی نوشتن، از قلمدان مقوایی استفاده کردن، در خزینه حمام شست‌وشو کردن، با دست غذا خوردن، چراغ نفتی سوختن، جاهل و بی‌سواد زیستن را به عنوان شعائر دینی باید حفظ کرد. جاهل برعکس چشم دوخته ببیند در دنیای مغرب چه مد تازه و چه عادت نویی پیدا شده است، که فورا تقلید کند و نام تجدد و جبر زمان روی آن بگذارد. (نظام حقوق زن در اسلام، ص 96)
این دو بیماری را باید به عنوان دو هشدار اساسی در نظر داشت که نمی‌گذارد اسلام ناب، خوب عرضه شود و همواره باید در مراحل مختلف زندگی، برای از میان برداشتن این دو مانع از سر راه ترقی و پیشرفت اسلام ناب کوشش کرد.
استاد شهید درباره دشواری خط اعتدال در نهایت می‌فرماید: «از جمله خاصیت‌های بشر، افراط و تفریط است و پرهیز از افراط و تفریط و گرایش به اعتدال در هر کاری خالی از دشواری نیست. گویی همیشه راه اعتدال یک خط باریک است که اندکی بی‌توجهی موجب خروج از آن است. اینکه در آثار دینی وارد شده که «صراط» از مو باریک تر (و از لبه شمشیر تیزتر) است، اشاره به همین نکته دارد که رعایت اعتدال در هر کاری سخت و دشوار است» (نهضتهای اسلامی در صد ساله اخیر، ص 90)
ادامه مطلب ....
http://www.nooreaseman.com/forum67/thread55370.html
منبع:انجمن هاي سياسي مذهبي فرهنگي نورآسمان
تبادل لينك
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر