انسان، آفریده ای است که به سبب جنبه خلقی، نیازمند خوراک و تغذیه برای بقا و رشد است. غذا خوردن به معنای از گلو فرو دادن و بلعیدن، آدابی دارد تا غذا بتواند تأثیرات مطلوب و سازنده خود را به جا بگذارد. از این رو در آیات قرآنی به ابعاد این مسأله پرداخته شده است. به ویژه آن که غذا، تأثیرات شگرفی در جان و روان آدمی به جا می گذارد و شخصیت و شاکله آدمی را شکل می بخشد.
در این راستا برخی از روان شناسان می گویند شما نوع غذا و شیوه خوردن آن را بگویید تا شخصیت شما را به طور کامل تشریح کنند. در فرهنگ اسلامی به این نکته توجه داده می شود که غذا شخصیت آدمی را از آن رو تحت تأثیر قرار می دهد که غذا و لقمه ای که انسان می خورد در یک فرآیند پیچیده به خون تبدیل و تغییر ماهیت می دهد و همین خون است که در همه وجود خلقی آدمی جریان می یابد و در مغز و قلب اندیشه و تفکرات وی را شکل می دهد. از این رو در بینش و نگرش و گرایش های آدمی نقش مهمی را ایفا می کند.به نظر دانشمندان اسلامی لقمه حلال، کردار نیک را می سازد و لقمه حرام پندار زشت و کردار زشت را به همراه خود دارد. به سبب همین تأثیرات شگرف و بنیادین است که بخش مهمی از آموزه های قرآنی و نبوی به حوزه خوردنی ها تعلق دارد و درباره احکام و آداب خوردن تا خوردنی های حرام و حلال سخن های دقیق و کامل و جامعی بیان شده که در زیر فهرستی جامع از آیات یادشده آمده است:
احکام خوردنی‌ها در قرآن
۱-فقط از پاکی‌ها بخورید.(بقره/۵۷)
{کلوا من طیبات ما رزقناکم }
۲-بخورید ولی فساد روی زمین نکنید.(بقره/۶۰)
{کلوا واشربوا من رزق الله و لا تعثوا فی الارض مفسدین}
۳-بخورید ولی پیروی از شیطان نکنید.( بقره /۱۶۸)
{کلوا مما فی الرض حلالا طیبا و لا تتبعوا خطوات الشیطان}
۴- بخورید و شکر کنید.( بقره/۱۷۲)
{کلوا من طیبات ما رزقناکم واشکروا للله}
۵- از پاک و حلال خدا بخورید ( مائده/ ۸۸)
{ و کلوا مما رزقکم الله حلالا طیبا }
۶-بخورید ولی اسراف نکنید. (اعراف/ ۳۱)
{کلوا واشربوا ولا تسرفوا }
۷- بخورید و بگوئید حطه (اعراف/۱۶۱)
{ کلوا منها حیث شئتم و قولوا حطه} .
۸- بخورید و به حیوانات هم بدهید(طه/۵۴)
{کـُلـُوا وَارعــَواا َنـعـَامـَکـُم}
۹-بخورید ولی ظلم نکنید (طه/ ۸۱)
{ کلوا من الطیبات ما رزقناکم ولا تطغوا فیه }.
۱۰-بخورید و عمل صالح انجام دهید.(مومنون /۵۱)
{ کلوا من الطیبات واعملوا صالحا }
۱۱-بخورید و بنوشید وبدانید چه می‌کنید.(طور/۱۹)
{ کلوا واشربوا هنیئا به ما کنتم تعملون }
۱۲-بخورید از آنچه بر آن ذکر خدا رفته است.(انعام /۱۱۸چ)
{ فکلوا مما ذکر اسم الله علیه }
۱۳- بخورید از حلال و پاک و تقوی پیشه کنید.( انفال /۶۹ )
{ فکلوا مما غنمتم حلالا طیبا و اتقوا الله}
۱۴- ربا نخورید(عمران/۱۳۰)
{ لا تاکلوا الربا اضعافا مضاعفة }
۱۳-بخورید ولی مال یتیم نخورید(نساء /۱۰)
{ ان الذین یاکلون اموال الیتامی ظلما انمایاکلون فی بطونهم نارا }
-اموال را با باطل مخلوط نکنید(نساء /۲۹)
{یا ایها الذین امنوا لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل}
۱۷- { مال مردم را به ناحق نخورید } (نساء/۱۶۱)
{ واخذهم الربوا و قد نهوا عنه و اکلهم اموال الناس با الباطل و}.
۱۸
- { نخورید از حیوانی که در زمان ذبح آن ؛ نام خدا برده نشده است } (انعام / ۱۲۱)
{ ولا تاکلوا مما لم یذکر اسم الله علیه }
۱۹- { از دریا و ماهیهای آن استفاده کنید } (فاطر/۱۲)
{… وَ ما یَسْتَوِی الْبَحْرانِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ سائِغٌ شَرابُهُ وَ هذا مِلْحٌ أُجاجٌ وَ مِنْ کُلٍّ تَأْکُلُونَ لَحْماً طَرِیًّا وَ تَسْتَخْرِجُونَ حِلْیَةً تَلْبَسُونَها وَ تَرَی الْفُلْکَ فیهِ مَواخِرَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ}
۲۰
-از دانه و نباتات بخورید(یس/۳۳)
{ وَ آیَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ الْمَیْتَةُ أَحْیَیْناها وَ أَخْرَجْنا مِنْها حَبًّا فَمِنْهُ یَأْکُلُونَ }
و این زمین مرده برای آنان نشانه‌ای [آشکار بر اینکه ما مردگان را در قیامت زنده می‌کنیم] می‌باشد که آن را زنده کردیم و از آن دانه بیرون می‌آوریم که از آن می‌خورند،
۲۱-اگر بخورید و شکر بجا نیاورید سیلی خواهید خورد(سبأ /۶۱)
{فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ سَیْلَ الْعَرِمِ وَ بَدَّلْناهُمْ بِجَنَّتَیْهِمْ جَنَّتَیْنِ ذَواتَیْ أُکُلٍ خَمْطٍ وَ أَثْلٍ وَ شَیْ‌ءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلیلٍ}
ولی [آنان از سپاس گزاری در برابر نعمت، و از فرمان‌ها او و دعوت پیامبرشان] روی گرداندند، در نتیجه سیل [ویران‌گر] «عرم» را بر ضد آنان جاری کردیم [که دو باغ آباد راست و چپ منطقه را نابود کرد]، و ما آن دو باغ پر حاصلشتان را به دو باغستانی تبدیل کردیم که دارای میوه‌هایی تلخ و درخت شوره گز و چیزی اندک از درخت سدر بودند!!
۲۲- و هر که تهیدست است به اندازه متعارف بخورد(نساء/۶)
{وَ مَنْ کانَ فَقیراً فَلْیَأْکُلْ بِالْمَعْرُوف}
و هر که تهیدست است به اندازه متعارف مصرف نماید.
۲۳- ازمیوه ها بخوریدو زکات آن نرا به فقرا هم بدهید( انعام/۱۴۱)
{کُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذا أَثْمَرَ وَ آتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصادِهِ وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفینَ }
از میوه‌های آن‌ها هنگامی که میوه داد بخورید، و حقِّ [الهیِ] آن را روز دروکردنش [که به تهیدستان اختصاص داده شده] بپردازید، و از اسراف [در خوردن وخرج کردن] بپرهیزید، که قطعاً خدا اسراف کنندگان را دوست ندارد.
۲۴-از حیوانت با عظمت و پر قدرت ( گاو و شتر و شتر مرغ و اهو و بز کوهی …) سوار شوید و از گوشتشان بخورید. (یس/۷۱)
{وَ ذَلَّلْناها لَهُمْ فَمِنْها رَکُوبُهُمْ وَ مِنْها یَأْکُلُونَ }
و چهارپایان را برای آنان رام کردیم که برخی از آن‌ها مرکب سواری آنان هستند و از [گوشت] برخی از آن‌ها می‌خورند .
۲۵-از حیوانت حلال گوشت استفاده کنید و از گوشتشان نیز بخورید(غافر/۷۹ )
{اللَّهُ الَّذی جَعَلَ لَکُمُ الْأَنْعامَ لِتَرْکَبُوا مِنْها وَ مِنْها تَأْکُلُونَ}
خداست که چهارپایان را برای شما پدید آورد تا بر بعضی از آن‌ها سوار شوید، و از [گوشت] بعضی از آن‌ها بخورید.
۲۶-از میوه‌ها بخورید( زخرف/۷۳)
{لَکُمْ فیها فاکِهَةٌ کَثیرَةٌ مِنْها تَأْکُلُونَ }.
الطاف خداوند در مورد خوراکی‌ها
۱– { خداوند حیوانت را خلق فرمود تا از گوشت و پوست و سواری از آن‌ها بهره برداری کنید(نحل / ۵)
{وَ الْأَنْعامَ خلق‌ها لَکُمْ فیها دِفْ‌ءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْکُلُونَ }
ودام‌ها را که برای شما در آن‌ها [وسیله] گرمی و سودهاست آفرید، و از [محصولات لبنی و گوشتی] شان می‌خورید.
۲-خداوند دریا را برای شما خلق فرمود تا از ان بخورید و استفاده ببرید( نحل /۱۴)
{وَ هُوَ الَّذی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِیًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَها وَ تَرَی الْفُلْکَ مَواخِرَ فیهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ }
و اوست که دریا را رام و مسخّر کرد تا از آن گوشت تازه بخورید، و زینتی را که می‌پوشید از آن بیرون آورید.
۳- از همه میوه های درختان بخورید. (نحل/۶۹ )
{ثُمَّ کُلی مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُکی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ}
آن گاه از همه محصولات و میوه‌ها بخور، پس در راه‌های پروردگارت که برای تو هموار شده [به سوی کندو] برو از شکم آن‌ها [شهدی] نوشیدنی با رنگ‌های گوناگون بیرون می‌آید که در آن درمانی برای مردم است. قطعاً در این [حقیقت] نشانه‌ای [بر قدرت، لطف و رحمت خدا] ست برای مردمی که می‌اندیشند.
۴- باغات و میوه های ان را برای شما خلق فرمود.(مۆمنون/ ۱۹ )
{فَأَنْشَأْنا لَکُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخیلٍ وَ أَعْنابٍ لَکُمْ فیها فَواکِهُ کَثیرَةٌ وَ مِنْها تَأْکُلُونَ}
پس به وسیله آن برای شما باغ‌هایی از درختان خرما و انگور پدید آوردیم که برای شما در آن‌ها میوه‌های فراوانی است [که از فروش آن‌ها زندگی خود را اداره می‌کنید] و [نیز] از آن‌ها می‌خورید.
۵- روغن را برای شما خلق فرمود(مۆمنون/ ۲۰)
{ وَ شَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَیْناءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَ صِبْغٍ لِلْآکِلینَ }
و [به وسیله آن] درختی را که از طور سینا بیرون می‌آید [پدید آوردیم] که برای خورندگان، روغن و نان خورشی می‌رویاند.
۶- { شیر و گوشت چهارپایان را برای شما خلق فرمود (نحل/۶۶ )
{وَ إِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقیکُمْ مِمَّا فی بُطُونِهِ مِنْ بَیْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشَّارِبینَ }
و بی‌تردید برای شما در دام‌ها عبرتی است، [عبرت در اینکه] از درون شکم آنان از میان علف‌های هضم شده وخون شیری خالص و گوارا به شما می‌نوشانیم که برای نوشندگان گواراست.
(۲۱مومنون){وَ إِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقیکُمْ مِمَّا فی بُطُونِها وَ لَکُمْ فیها مَنافِعُ کَثیرَةٌ وَ مِنْها تَأْکُلُونَ} و به یقین برای شما در دام‌ها عبرتی است، از شیری که در شکم آنهاست به شما می‌نوشانیم، و در آن‌ها برای شما سودهای فراوانی است، و از [گوشت] آن‌ها [نیز] می‌خورید.
۸-خداوند چشمه های جاری را برای ما خلق فرموده است(سجده /۲۷)
{أَ وَ لَمْ یَرَوْا أَنَّا نَسُوقُ الْماءَ إِلَی الْأَرْضِ الْجُرُزِ فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعاً تَأْکُلُ مِنْهُ أَنْعامُهُمْ وَ أَنْفُسُهُمْ أَ فَلا یُبْصِرُونَ}
آیا ندانسته‌اند که ما آب را به سوی زمین بی‌گیاه می‌رانیم و به وسیله آن زراعتی را بیرون می‌آوریم که دام‌هایشان و خودشان از آن می‌خورند؟ پس آیا [آثار رحمت خدا را] نمی‌بینند؟
۹-از دست رنج کار خود بخورید(یس/ ۳۵)
{لِیَأْکُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ وَ ما عَمِلَتْهُ أَیْدیهِمْ أَ فَلا یَشْکُرُونَ }
تا از میوه آن و آنچه دست‌هایشان به عمل می‌آورد [مانند شیره، کشمش، شربت و...] بخورند، آیا سپاس گزاری نمی‌کنند؟
منابع:
۱. آداب خوردن در آموزه های قرآن،نویسنده: خلیل منصوری
۲. خوردن در قرآن کریم، نویسنده: مهدی دانشمند
منبع: انجمن هاي سياسي مذهبي فرهنگي نورآسمان
http://www.nooreaseman.com/forum79/thread46328.html
تبادل لينك
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر