قرآن کريم :اُدْعونى اَسْتَجِبْ لَكُمْ؛ سوره غافر، آيه ۶۰
بخوانيد مرا، تا پاسخ دهم شما را.
۱امام على عليه السلام : اَعْلَمُ النّاسِ بِاللّهِ اَكْثَرُهُمْ لَهُ مَسْاَ لَةً ؛
خداشناسترين مردم، پر درخواستترين آنان از خداست . غرر الحكم ، ح ۳۲۶۰
۲پيامبر صلى الله عليه و آله : يَدْخُلُ الْجَنَّةَ رَجُلانِ كانا يَعْمَلانِ عَمَلاً واحِدا ، فَيَرى اَحَدُهُما صاحِبَهُفَوْقَهُ ، فَيَقولُ : يا رَبِّ ، بِما اَعْطَيْتَهُ وَ كانَ عَمَلُنا واحِدا ؟فَيَقولُ اللّهُ تَبارَكَ وَ تَعالى : سَاَ لَنى وَ لَمْ تَسْاَ لْنى ؛
دو نفر كه هر دو يكسان عمل كردهاند ، وارد بهشت مىشوند ، امّا يكى از آن دو ،ديگرى را برتر از خود مىبيند . مىگويد : پروردگارا ! چرا او را برترى دادى ، در حالى كهعمل هر دوى ما يكسان بوده است؟ خداوند ـ تبارك و تعالى ـ مىفرمايد : او از مندرخواست مىكرد و تو درخواست نمىكردى. عدّة الداعى ، ص ۳۶
۳امام سجاد عليه السلام : اَوْحَى اللّهُ ـ تَبارَكَ وَ تَعالى اِلى داوُودَ عليه السلام : يا داوُودُ اذْكُرْنى فى اَيّامِسَرّائِكَ كَى اَسْتَجيبَ فى اَيّامِ ضَرّائِكَ ؛
خداوند تبارك و تعالى به داوود عليه السلام وحى فرمود : اى داوود! در روزهاى خوشىات مراياد كن ، تا در روزهاى رنج و ناخوشىات ، تو را پاسخ گويم. جامع الاحاديث الشيعة ، ج۱۵، ص۲۰۷،ح ۲۹
۴پيامبر صلى الله عليه و آله : مَنْ اَرادَ اَنْ تُسْتَجابَ دَعْوَتُهُ وَ اَنْ تُـكْشَفَ كُرْبَتُهُ ، فَلْيُفَرِّجْ عَنْ مُعْسِرٍ ؛
هر كس مىخواهد دعايش مستجاب و غمش از بين برود، بايد گره از كار گرفتارى باز كند. مسند ابن حنبل ، ج ۲، ص ۲۴۸، ح ۴۷۴۹
۵پيامبر صلى الله عليه و آله : اِذا اَرادَ صاحِبُكُم اَن لا يَسْاَ لَ رَبَّهُ اِلاّ اَعْطاهُ ، فَلْيَياَس مِنَ النّاسِ كُلِّهِمْ ، ولا يَكونَنَّ لَهُ رَجاءٌ عِنْدَ غَيْرِ اللّهِ فَاِذا عَلِمَ اللّهُ ذالِكَ مِنْ قَلْبِهِ لَمْ يَسْاَ لْهُ شَيْئا اِلاّ اَعْطاهُ ؛
هر گاه يكى از شما خواست كه آنچه را از پروردگارش درخواست مىكند ، به او بدهد ،بايد از همه مردم چشم اميد بركَند و به غير خدا هرگز اميدى نداشته باشد . پس هرگاهاين از قلب او بر خدا عيان شد، هر چه را از وى بخواهد، به او مىدهد. تيسير المطالب ، ص ۲۳۵
۶امام على عليه السلام : قُلْتُ : اَللّهُمَّ لا تُحوِجنى اِلى اَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ ، فَقْالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : يا عَلىُّ،لا تَقولَنَّ هكَذا ، فَلَيسَ مِنْ اَحَدٍ اِلاّ وَ هُوَ مُحْتاجٌ اِلَى النّاسِ . فَقُلْتُ : يا رَسولَ اللّهِ ، فَمااَقولُ ؟ قالَ : قُلْ : اللّهُمَّ لا تُحوِجْنى اِلى شِرارِ خَلْقِكَ. قُلْتُ : يا رَسولَ اللّهِ وَمَنْ شِرارُخَلْقِهِ ؟ قالَ : الَّذينَ اِذا اَعطَوا مَنّوا وَ اِذا مَنَعوا عابوا ؛
من گفتم : بار خدايا ! مرا محتاج احدى از خَلقت مگردان . پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهفرمودند :اى على چنين نگو ؛ زيرا هيچ كس نيست ، مگر آنكه به مردم نيازمند است . گفتم : پسچه بگويم ، اى پيامبر خدا؟ فرمودند بگو : بار خدايا! مرا نيازمند بَدانِ خلقت قرار مده.گفتم : اى پيامبر خدا ، بَدان خلق خدا كيانند؟ فرمودند : كسانى كه هر گاه چيزى بدَهند ،منّت گذارند و هر گاه ندهند ، بد گويند. تنبيه الخواطر ، ج ۱، ص ۳۹
۷پيامبر صلى الله عليه و آله : اُتىَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله وَ هُوَ قاعِدٌ فِى ظِلِّ الْحَطيمِ بِمَكَّةَ ، فَقيلَ : يا رَسولَ اللّهِاُتِىَ عَلى مالِ اَبى فُلانٍ بِسَيْفِ الْبَحرِ فَذَهَبَ . فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : ما تَلَفَ مالٌ فى بَرٍّوَ لا بَحرٍ اِلاّ بِمَنْعِ الزَّكاةِ فَحَرِّزوا اَمْوالَكُم بِالزَّكاةِ ، وَ داووا مَرْضاكُمْ بِالصَّدَقَةِ وَ ادْفَعواعَنْكُمْ طَوارِقَ البَلاءِ بِالدُّعاءِ فَاِنَّ الدُّعاءَ يَنْفَعُ مِمّا نَزَلَ وَ مِمّا لَمْ يَنْزِلَ ما نَزَلَ يَكْشِفُهُ وَ مالَمْ يَنْزِلْ يَحْبِسُهُ ؛
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، در سايه حَطيم در مكّه نشسته بودند كه شخصى آمد و گفت : اىپيامبر خدا ! اموال فلانى در ساحل دريا ، دچار حادثه شد و از بين رفت . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمودند : هيچ مالى در خشكى و دريا تلف نشد ، مگر به سبب ندادنزكات . پس ، اموال خود را با دادن زكات ، حفظ نماييد و بيمارانتان را با صدقه دادن درمان ومصيبتهاى بلا را با دعا كردن از خود رفع كنيد ، كه دعا براى آنچه نازل شده و نازل نشده ،سودمند است : آنچه نازل شده ، برطرف مىكند و از آنچه نازل نشده ، جلوگيرى مىنمايد. الدعاء للطبرانى ، ص ۳۱، ح ۳۴
۸امام على عليه السلام : ما زالَتْ نِعْمَةٌ وَ لا نَضارَةُ عَيْشٍ اِلاّ بِذُنوبٍ اِجْتَرَحوا اِنَّ اللّهَ لَيْسَبِظَلاّمٍ لِلْعَبيدِ ، وَ لَوْ اَ نَّهُمُ اسْتَقْبَلوا ذالِكَ بِالدُّعاءِ وَ الاِْنابَةِ لَمْ تَزُل وَ لَوْ اَنَّهُمْ اِذا نَزَلَتْ بِهِمُالنِّقَمُ وَ زالَت عَنْهُمُ النِّعَمُ فَزِعوا اِلَى اللّهِ عَزَّوجَلَّ بِصِدْقٍ مِن نيّاتِهِمْ وَ لَمْ يَهِنوا وَ لَمْيُسْرِفوا ، لاََصْلَحَ اللّهُ لَهُمْ كُلَّ فاسِدٍ وَ لَرَدَّ عَلَيْهِمْ كُلَّ صالِحٍ ؛
هيچ نعمت و شادابى زندگىاى نابود نشد، مگر به سبب گناهانى كه صاحبانشمرتكب شدند . خداوند هرگز به بندگان ستم نمىكند . اگر با دعا و ناله به استقبال بلامىرفتند ، آن نعمتها و خوشىها نابود نمىشدند ، اگر زمانى كه عذاب برايشان فرودآمد و نعمتهايشان را گرفت، با نيّت پاك به خداوند عزّوجلّ پناه مىبردند و سستى وزيادهروى (و ستم بر خويشتن) نمىكردند ، بىگمان خداوند ، نابسامانى آنان را بهسامان مىآورد و خوبىها را به ايشان بازمىگرداند. خصال ، ص ۶۲۴، ح ۱۰
۹روى أنَّ موسى عليه السلام: اِستَسقى لِبَنى اِسرائيلَ حينَ اَصابَهُم قَحْطٌ فَاَوحَى اللّهُ تَعالىاِلَيهِ : اِنّى لا اَستَجيبُ لَكَ وَ لا لِمَنْ مَعَكَ وَ فيكُمْ نَمّامٌ قَدْ اَصَرَّ عَلَى النَّميمَةِ ؛
در روايت آمده كه موسى عليه السلام براى بنىاسرائيل كه گرفتار قحطى شده بودند ،درخواست باران كرد، اما خداوند متعال به او وحى فرمود كه : «باوجود شخصسخنچينى كه در ميان شما هست و به سخنچينىاش ادامه مىدهد، دعاى تو و دعاىهمراهانت را اجابت نمىكنم». بحار الأنوار ، ج ۷۵، ص ۲۶۸، ح ۱۹
۱۰پيامبر صلى الله عليه و آله : اِذا اَرَدْتَ اَنْ تَدعُوَ اللّهَ فَقَدِّم صَلاةً اَو صَدَقَةً اَو خَيْرا اَوْ ذِكْرا ؛
هر گاه خواستى دعا كنى ، پيش از آن ، نمازى بخوان يا صدقهاى بده يا كار خيرىبكن يا ذكرى بگو. عوالى اللآلى ، ج ۱، ص ۱۱۰، ح ۱۶
۱۱امام كاظم عليه السلام : اِذا كانَ لَكَ يا سَماعَةُ اِلَى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ حاجَةٌ فَقُل : اَللّهُمَّ اِنّى اَسْاَ لُكَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلىٍّ فَاِنَّ لَهُما عِنْدَكَ شَاْنا مِنَ الشَّاْنِ وَ قَدْرا مِنَ القَدْرِ فَبِحَقِّ ذالِكَ الشَّاْنِوَ بِحَقِّ ذالِكَ الْقَدْرِ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اَنْ تَفْعَلَ بى كَذا وَ كَذا. فَاِنَّهُ اِذاكانَ يَومُ الْقيامَةِ لَمْ يَبْقَ مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لا نَبىٌّ مُرْسَلٌ وَ لا مُؤْمِنٌ مُمْتَحَنٌ اِلاّ وَ هُوَ يَحْتاجُاِلَيْهِما فى ذالِكَ الْيَوْمِ ؛
اى سماعه! هر گاه به درگاه خداوند عزّوجلّ حاجتى داشتى ، بگو : بار خدايا! به حقّمحمّد و على ، از تو درخواست مىكنم ، زيرا آن دو را نزد تو مقام و منزلتى بزرگ است .پس به حقّ آن مقام و آن منزلت ، از تو درخواست مىكنم كه بر محمّد و خاندان محمّد ،درود فرستى و فلان و بهمان حاجتم را برآورى، زيرا در روز قيامت ، هيچ فرشته مقرّب وپيامبرِ مُرسل و مؤمن مخلصى نباشد ، مگر اينكه به آن دو نيازمند باشد. كافى ، ج ۲، ص ۵۶۲، ح ۲۱
۱۲امام على عليه السلام : بُكاءُ الْعُيونِ وَ خَشْيَةُ الْقُلوبِ مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ تَعالى ذِكْرُهُ ، فَاِذاوَجَدْتُموها فَاغْتَنِمُوا الدُّعاءَ وَ لَو اَنَّ عَبْدا بَكى فى اُمَّةٍ لَرَحِمَ اللّهُ تَعالى تِلْكَ الاُْمَّةَ لِبُكاءِذالِكَ الْعَبْدِ ؛
گريه چشمها و ترس دلها ، از رحمت خداوند بلند نام است . بنابراين ، هر گاه اينها رادر خود يافتيد ، دعا كردن را غنيمت شماريد . اگر در ميان يك امّت ، يك بنده هم گريه كند ، خداوند متعال به خاطر گريه آن بنده ، بر آن امّت رحم مىكند . مكارم الأخلاق ، ص ۳۱۷
۱۳امام سجاد عليه السلام : وَ الذُّنوبُ الَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ: سوءُ النِّيَّةِ وَ خُبْثُ السَّريرَةِ وَالنِّفاقُ مَعَالاِْخْوانِ وَ تَركُ التَّصديقِ بِالاِْجابَةِ وَ تَأخيرُ الصَّلَواتِ الْمَفروضاتِ حَتّى تَذْهَبَ اَوقاتُهاوَ تَرْكُ التَّقَرُّبِ اِلَى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ بِالْبِرِّ وَالصَّدَقَةِ وَاسْتِعْمالُ الْبَذاءِ وَ الْفُحْشِ فِى الْقَولِ ؛
گناهانى كه دعا را رد مىكنند ، عبارتاند از : بدى نيّت ، بد ذاتى ، دورويى با برادران ،باور نداشتن اجابت دع ، به تأخير انداختن نمازهاى واجب تا هنگامى كه وقتشان بگذرد وتقرّب نجستن به خداوند عزّوجلّ با نيكى كردن و صدقه دادن و بدزبانى و ناسزا گفتن. معانى الأخبار ، ص ۲۷۱، ح ۲
۱۴پيامبر صلى الله عليه و آله : دُعاءُ السِّرِّ يَزيدُ عَلَى الْجَهْرِ سَبْعينَ ضِعْفا وَ اَ ثْنَى اللّهُ سُبْحانَهُ عَلىزَكَريّا عليه السلامبِقَولِهِ : «اِذْ نادى رَبَّهُ نِدَاءً خَفيًّا» ؛
دعاى پنهانى ، هفتاد برابر دعاى آشكار ، ارزش دارد . خداوند متعال زكريا عليه السلامراچنين ستايش كرده است : «آن گاه كه پنهانى با پروردگارش سخن گفت». ارشاد القلوب ، ص ۱۵۴
۱۵پيامبر صلى الله عليه و آله : اِنَّ اللّهَ لَيُمْسِكُ الْخَيْرَ الْكَثيرَ عَنْ عَبْدِهِ فَيَقولُ : لا اُعْطيهِ حَتّى يَسْاَ لَنى ؛
خداوند ، بسيارى از خوبىها را به بندهاش نمىدهد و مىفرمايد : «به او نمىدهم تا ازمن بخواهد». مستدرك الوسائل ، ج ۵ ، ص ۱۷۵،ح ۵۶۰۳
۱۶پيامبر صلى الله عليه و آله : اِذا دَعا اَحَدُكُم فَلْيَعُمَّ فَاِنَّهُ اَوجَبُ لِلدُّعاءِ ؛
هر گاه يكى از شما دعا كرد ، براى همه دعا كند ؛ زيرا اين، دعا را به اجابت نزديكتر مىكند. كافى ، ج ۲، ص ۴۸۷، ح ۱
۱۷پيامبر صلى الله عليه و آله : يا فاطِمَةُ مَنْ تَهاوَنَ بِصَلاتِهِ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ ابْتَلاهُ اللّهُ بِخَمْسَعَشْرَةَ خَصْلَةً : سِتٌّ مِنْها فى دارِ الدُّنْيا ... فَاَمَّا اللَّواتى تُصيبُهُ فى دارِ الدُّنْيا ... وَ لا يَرتَفِعُدُعاؤُهُ اِلَى السَّماءِ وَ السّادِسَةُ لَيْسَ لَهُ حَظٌّ فى دُعاءِ الصّالِحينَ ؛
اى فاطمه! هر كس ، از مرد و زن نمازش را سبك بشمارد ، خداوند او را به پانزده چيزمبتلا مىكند : شش تاى آنها در سراى دنياست ... و آن شش چيزى كه در سراى دنيا بهاو مىرسد ، اين است كه : ... و پنجم دعايش به سوى آسمان نمىرود ، و ششم ، اوسهمى از دعاى نيكان ندارد . فلاح السائل ، ص ۶۱ ، ح ۱
۱۸پيامبر صلى الله عليه و آله : يا اَ يُّهَا النّاسُ ! اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ يَقولُ : مُروا بِالْمَعروفِ وَ انْهَوا عَنِ المُنْكَرِمِنْ قَبْلِ اَنْ تَدْعُوَنى فَلا اُجيبَكُمْ وَ تَسْاَلونى فَلا اُعْطيَكُمْ وَ تَسْتَنْصِرونى فَلا اَ نْصُرَكُم ؛
اى مردم! خداوند عزّوجلّ مىفرمايد : امر به معروف و نهى از منكر كنيد ، پيش ازآنكه مرا بخوانيد و پاسختان ندهم ، يا از من بخواهيد و عطايتان نكنم ، يا از من يارىطلبيد و يارىتان نرسانم. مسند ابن حنبل ، ج ۹، ص ۵۰۴ ،ح ۲۵۳۱۰
۱۹پيامبر صلى الله عليه و آله : اَقْرَبُ ما يَكونُ الْعَبْدُ مِنْ رَبِّهِ وَ هُوَ ساجِدٌ فَاَكْثِرُوا الدُّعاءَ ؛
نزديكترين حالتِ بنده به پروردگارش زمانى است كه در سجده است . پس در اينحالت ، بسيار دعا كنيد. صحيح مسلم ، ج ۱، ص ۳۵۰، ح ۲۱۵
۲۰امام سجاد عليه السلام : اَللّهُمَّ اِنَّهُ يَحْجُبُنى عَنْ مَساَ لَتِكَ خِلالٌ ثَلاثٌ وَ تَحدونى عَلَيْها خَلَّةٌواحِدَةٌ يَحْجُبُنى اَمْرٌ اَمَرْتَ بِهِ فَاَبْطَاْتُ عَنْهُ وَ نَهىٌ نَهَيْتَنى عَنْهُ فَاَسْرَعْتُ اِلَيْهِ وَ نِعْمَةٌ اَنْعَمْتَ بِها عَلَىَّ فَقَصَّرتُ فى شُكْرِها وَ يَحدونى عَلى مَسْاَ لَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلى مَنْ اَقْبَلَبِوَجْهِهِ اِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ اِلَيْكَ ، اِذْ جَميعُ اِحْسانِكَ تَفَضُّلٌ و اِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِداءٌ ؛
بار خدايا! سه چيز باعث مىشود كه من از تو درخواست نكنم و تنها يك چيز مرا بر آنمىدارد . آنچه مرا باز مىدارد ، يكى آن است كه تو مرا فرمان دادى و من در انجام آن سستىكردم ، ديگر آنكه مرا از كارى نهى فرمودى ، امّا من به انجام دادن آن شتافتم ، سوم آنكه مرانعمت ارزانى داشتى ، ولى من در شكرگزارى آن ، كوتاهى كردم . امّا آنچه مرا به درخواستكردن از تو مىكشانَد ، تفضّل تو بر كسى است كه به درگاهت روى كند و با خوشگمانى به سوىتو آيد ، كه همه احسانهايت ، تفضّل است و همه نعمتهايت ، نخستين است. صحيفه سجّاديّه ، از دعاى ۱۲
۲۱امام صادق عليه السلام : قَضاءُ الْحَوائِجِ اِلَى اللّهِ وَ اَسْبابُها ـ بَعْدَ اللّهِ ـ الْعِبادُ تَجْرى عَلىاَيْديهِم فَما قَضَى اللّهُ مِنْ ذالِكَ فَاقبَلوا مِنَ اللّهِ بِالشُّكْرِ وَ ما زَوى عَنْـكُم مِنْها فَاقْبَلوهُ عَنِاللّهِ بِالرِّضا وَ التَّسْليمِ وَ الصَّبْرِ فَعَسى اَن يَـكونَ ذالِكَ خَيْرا لَكُمْ فَاِنَّ اللّهَ اَعْلَمُ بِمايُصْلِحُـكُم وَ اَنْتُمْ لا تَعْلَمونَ ؛
برآورده شدن حاجتها در اختيار خداست و اسباب آن، بعد از خداوند ، بندگانهستند كه به دست آنها اجرا مىشود . پس هر حاجتى را كه خداوند برآوَرْد ،سپاسگزارانه از خداوند بپذيريد و آنچه برآورده نساخت ، آن را نيز با رضايتو تسليم و صبر ، از او بپذيريد ، زيرا بسا اين براى شما بهتر است ، چرا كه خداوند ،به صلاحِ كار شما داناتر است و شما نمىدانيد. تحف العقول ، ص ۳۶۵
۲۲امام صادق عليه السلام: اِنَّ قَوما فيما مَضى قالوا لِنَبىٍّ لَهُم : اُدْعُ لَنا رَبَّكَ يَرْفَع عَنَّا الْمَوتَفَدَعا لَهُم فَرَفَعَ اللّهُ عَنْهُمُ المَوتَ فَكَثُروا حَتّى ضاقَت عَلَيهِمُ المْنازِلُ وَ كَثُرَ النَّسلُوَ يُصْبِحُ الرَّجُلُ يُطْعِمُ اَباهُ وَ جَدَّهُ وَ اُمَّهُ وَ جَدَّ جَدِّهِ وَ يُوَضّيهِم وَ يَتَعاهَدُهُم فَشَغَلوا عَنْ طَـلَبِ الْمَعاشِ . فَقالوا : سَل لَنا رَبَّكَ اَن يَرُدَّنا اِلى حالِنَا الَّتى كُنّا عَلَيها فَسَاَلَ نَبيُّهُم رَبَّهُفَرَدَّهُم اِلى حالِهِم ؛
يكى از اقوام گذشته به پيامبرشان گفتند : دعا كن پروردگارت مرگ را از ما بردارد . اودعا كرد و خداوند ، مرگ را از آنها برداشت . جمعيت آنان زياد شد، چندان كهمنزلهايشان ديگر گنجايش آنها را نداشت و جمعيت چنان زياد شد كه هر مردى ناچاربود خرج پدر و جدّ و مادر و جدّ جدّش را بدهد و به نظافت و امور ديگر آنها رسيدگى كندو بدين ترتيب از طلب معاش باز ماندند .بار ديگر آمدند و درخواست كردند كه : دعا كن پروردگارت ما را به همان حال كه بوديمباز گرداند . پيامبرشان به درگاه پروردگارشان دعا كرد و آنها را به حال اوّلشان باز گرداند. كافى ، ج ۳، ص ۲۶۰، ح ۳۶
۲۳پيامبر صلى الله عليه و آله : اِنَّ اللّهَ يَقولُ : ... وَ لَو اَنَّ قُلوبَ عِبادِى اجْتَمَعَت عَلى قَلْبِ اَسْعَدِ عَبْدٍ لى مازادَ ذالِكَ فى سُلطانى جَناحَ بَعوضَةٍ وَ لَوْ اَ نّى اَعْطَيْتُ كُلَّ عَبْدٍ ما سَاَ لَنى ما كانَ ذالِكَ اِلاّ مِثْلَ اِبْرَةٍ جاءَها عَبْدٌ مِنْ عِبادى فَغَمَسَها فِى البَحرِ وَ ذالِكَ اَنَّ عَطائى كَلامٌ وَ عِدَتىكَلامٌ وَ اِنَّما اَقولُ لِشَّىْءٍ : كُنْ فَيَكونُ ؛
خداوند مىفرمايد : « ... اگر دلهاى بندگانم ، همه يكجا در دلِ خوشبختترينبندهام جمع شوند اين، به مقدارِ بالِ پشهاى بر سلطنت من نمىافزايد و اگر به هر بندهاىآنچه بخواهد ، عطا كنم ، اين نباشد ، مگر همانندِ سوزنى كه بندهاى از بندگانم بردارد ودر دريايى فرو بَرَد ؛ زيرا عطاى من به گفتارى است و وعدهام نيز به گفتارى . به چيزمىگويم : هست شو، پس هست مىشود. بحار الأنوار ، ج ۷۷، ص ۱۳۶، ح ۴۸
۲۴امام على عليه السلام : اِنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وَ تَعالى ـ اَخْفى اَرْبَعَةً فى اَرْبَعَةٍ : اَخْفى رِضاهُ فىطاعَتِهِ فَلا تَسْتَصْغِرَنَّ شَيئا مِن طاعَتِهِ ، فَرُبَّما و افَقَ رِضاهُ وَ اَ نْتَ لا تَعْلَمُ وَ اَخْفى سَخَطَهُ فى مَعصيَتِهِ فَلا تَستَصْغِرَنَّ شَيئا مِن مَعصيَتِهِ فَرُبَّما و افَقَ سَخَطَهُ مَعصيَتُهُو اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفى اِجابَتَهُ فى دَعوَتِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ شَيئا مِن دُعائِهِ فَرُبَّما و افَقَاِجابَتَهُ و اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفى وَليَّهُ فى عِبادِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ عَبدا مِن عَبيدِ اللّهِ فَرُبَّمايَكونُ وَليَّهُ وَ اَنتَ لا تَعلَمُ ؛
خداوند تبارك و تعالى چهار چيز را در دلِ چهار چيز مخفى نموده است :خشنودىاش را در طاعتش مخفى نموده، پس مبادا كه چيزى از طاعت او را كوچكبشماريد ، زيرا ممكن است خشنودى او در همان باشد و تو نمىدانى . ناخشنودىاش رادر معصيتش مخفى كرده . پس مبادا كه چيزى از معصيت او را كوچك بشماريد ، زيراممكن است ناخشنودى او در همان باشد و تو نمىدانى .اجابتش را در دعاى از خود مخفى ساخته. پس چه بسا كه اجابت او در همان باشد وتو نمىدانى و ولىّاش را در ميان بندگانش مخفى نموده است . پس مبادا هيچ بندهاى ازبندگان خدا را كوچك بشماريد ؛ زيرا اى بسا، همو ولىّ او باشد و تو نمىدانى. خصال ، ص ۲۰۹، ح ۳۱
۲۵پيامبر صلى الله عليه و آله : لا يَتَمَنَّيَنَّ اَحَدُكُمُ المَوْتَ اِمّا مُحْسِنا فَلَعَلَّهُ اَنْ يَزْدادَ خَيرا وَ اِمّا مُسيئافَلَعَلَّهُ اَنْ يَسْتَعْتِبَ؛
هيچ يك از شما نبايد آرزوى مرگ كند ؛ زيرا اگر نيكوكار است ، شايد كه با ماندن،بيشتر نيكى كند و اگر بدكار است ، شايد كه با ماندن، از بدى دست بشويد. صحيح بخارى ، ج ۵ ، ص ۲۱۴۷، ح ۵۳۴۹
۲۶امام باقر عليه السلام : اِنَّ اللّهَ تَعالى لَيُنادى كُلَّ لَيْلَةِ جُمُعَةٍ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ مِنْ اَوَّلِ اللَّيلِ اِلىآخِرِهِ : اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌ يَدْعونى لاِخِرَتِهِ وَ دُنْياهُ قَبْلَ طُلوعِ الْفَجْرِ لاُِجيبَهُ ؟ اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌيَتوبُ اِلَىَّ مِنْ ذُنوبِهِ قَبْلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَتوبَ عَلَيْهِ ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ قَد قَـتَّرتُ عَلَيهِ رِزقَهُ فَيَساَ لَنِى الزِّيادَةَ فى رِزقِهِ قَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَزيدَهُ وَ اُوَسِّعَ عَلَيهِ ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ سَقيمٌيَساَ لُنى اَن اَشفيَهُ قَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فاُعافيَهُ ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ مَحبوسٌ مَغمومٌ يَساَ لُنىاَن اُطلِقَهُ مِن حَبسِهِ وَ اُخَلِّىَ سَربَهُ ؟ اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌ مَظلومٌ يَساَ لُنى اَن آخُذَ لَهُ بِظُلامَتِهِقَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَ نْتَصِرَ لَهُ وَ آخُذَ لَهُ بِظُلامَتِهِ ؟ قالَ عليه السلام : فَلا يَزالُ يُنادى بِهذا حَتّىيَطلُعَ الفَجرُ ؛
خداوند متعال ، هر شبِ جمعه ، از آغاز شب تا پايان آن ، از فراز عرش خويش ندامىدهد : «آيا بنده مؤمنى نيست كه تا پيش از سپيدهدَم ، مرا براى آخرت و دنيايشبخواند و من ، پاسخش دهم؟ آيا بنده مؤمنى نيست كه تا پيش از سپيدهدَم از گناهانشبه درگاه من ، توبه كند و من هم به سوى او بازگردم و توبهاش را بپذيرم آيا بنده مؤمنىنيست كه من روزىاش را بر او تنگ كرده باشم و او تا پيش از سپيدهدَم ، افزايش درروزىاش را از من بخواهد و من بر روزى او بيفزايم و به آن گشايش دهم؟ آيا بنده مؤمنِزندانى و غمزدهاى نيست كه از من بخواهد از زندان آزاد و رهايش كنم؟ آيا بنده مؤمنِستم ديدهاى نيست كه تا پيش از سپيدهدَم از من بخواهد كه دادش را بستانم و منانتقام او را بگيرم و داد وى بستانم؟» و تا سپيدهدَم ، به اين ندا ادامه مىدهد. تهذيب الأحكام ، ج ۳، ص ۵ ، ح ۱۱
۲۷پيامبر صلى الله عليه و آله : اِنَّ يَومَ الجُمُعَةِ سَيِّدُ الاَيّامِ يُضاعِفُ اللّهُ فيهِ الحَسَناتِ وَ يَمحو فيهِالسَّيِّئاتِ وَ يَرفَعُ فيهِ الدَّرَجاتِ وَ يَستَجيبُ فيهِ الدَّعَواتِ وَ يَكشِفُ فيهِ الكُرُباتِ وَ يَقضىفيهِ الحَوائِجَ العِظامَ وَ هُوَ يَومُ المَزيدِ ، للّهِِ فيهِ عُتَقاءُ و طُـلَقاءُ مِنَ النّارِ ما دَعا بِهِ اَحَدٌ مِنَالنّاسِ وَ قَد عَرَفَ حَقَّهُ وَ حُرمَتَهُ اِلاّ كانَ حَقّـا عَلَى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ اَنْ يَجْعَلَهُ مِن عُتَقائِهِوَ طُلَقائِهِ مِنَ النّارِ ؛
روز جمعه ، سرور روزهاست . در اين روز خداوند ، خوبىها را چند برابر مىكند وبدىها و گناهان را پاك مىكند و درجات را افزايش مىدهد و دعاها را مستجاب مىنمايد و رنج و اندوهها را برطرف مىسازد و حاجتهاى بزرگ را برآورده مىكند،روز افزونى و فراوانى است . در اين روز ، خداوند بسيارى را از آتش مىرهانَدو آزاد مىكند . اَحَدى از مردم در اين روز دعا نكند ، به شرط آنكه حق و حرمتآن را بشناسد ، مگر آنكه بر عهده خداوند عزّوجلّ است كه او را از رها و آزادشدگاناز آتش ، قرار دهد. كافى ، ج ۳، ص ۴۱۴، ح ۵
۲۸امام باقر عليه السلام : اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ يُحِبُّ مِن عِبادِهِ المُؤمِنينَ كُلَّ عَبدٍ دَعّاءٍ فَعَلَيكُم بِالدُّعاءِفِى السَّحَرِ اِلى طُلوعِ الشَّمسِ فَاِنَّها ساعَةٌ تُفْتَحُ فيها اَبوابُ السَّماءِ وَ تُقسَمُ فيهَاالاَرزاقُ وَ تُقضى فيهَا الحَوائِجُ العِظامُ ؛
خداوند عزّوجلّ از ميان بندگان مؤمنش ، بندهاى را كه بسيار دعا كند ، دوستمىدارد . پس ، همواره در سحرگاهان تا طلوع خورشيد دعا كنيد ؛ زيرا اين وقتى استكه در آن ، درهاى آسمان باز مىشود ، و روزىها تقسيم مىگردد و حاجتهاى بزرگبرآورده مىشود. كافى ، ج ۲، ص ۴۷۸، ح ۹
۲۹امام صادق عليه السلام : اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ عَلَيكُمُ الصَّلَواتِ الخَمْسَ فى اَفضَلِ السّاعاتِفَعَلَيكُم بِالدُّعاءِ فى اَدبارِ الصَّلَواتِ ؛
خداوند عزّوجلّ نمازهاى پنجگانه را در بهترين اوقات ، بر شما واجب نموده است .پس بعد از نمازها ، دعا كنيد. خصال ، ص ۲۷۸، ح ۲۳
۳۰امام صادق عليه السلام : اِنَّ الرَّجُلَ لَيَخرُجُ اِلى قَبرِ الحُسَينِ عليه السلام فَلَهُ اِذا خَرَجَ مِن اَهلِهِ بِاَوَّلِخُطوَةٍ مَغفِرَةٌ لِذُنوبِهِ ثُمَّ لَم يَزَل يُقَدَّسُ بِكُلِّ خُطوَةٍ حَتّى يَاْتيَهُ فَاِذا اَتاهُ ناجاهُ اللّهُ ، فَقالَ : عَبدى سَلنى اُعطِكَ ادعُنى اُجِبكَ اُطلُب مِنّى اُعطِكَ سَلنى حاجَتَكَ اَقضِها لَكَ . قالَاَبو عَبدِ اللّهِ عليه السلام : و حَقٌّ عَلَى اللّهِ اَن يُعطىَ ما بَذَلَ ؛
هر كس براى زيارت قبر حسين عليه السلامخارج شود ، هنگامى كه از خانهاش بيرون شد ،براى هر قدمى يك گناهش آمرزيده مىشود و پيوسته با هر قدمى كه برمىدارد ، پاكترمىشود تا به آن جا برسد و چون به آرامگاه رسيد ، خداوند ، به صورت درگوشى به اومىگويد: بنده من! از من بخواه تا عطايت كنم ، مرا بخوان تا اجابتت نمايم ، از من بطلبتا به تو بدهم ، حاجتت را از من بخواه تا برآوَرم. و امام صادق عليه السلام فرمود: بر خداست كهآنچه را وعده داده است ، عطا كند. ثواب الأعمال ، ص ۱۱۷، ح ۳۲
۳۱اَنَس رحمهالله : اِنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله عادَ رَجُلاً مِنَ المُسلِمينَ قَد خَفَتَ فَصارَ مِثلَ الفَرخِ ، فَقالَلَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : هَل كُنتَ تَدعو بِشَىءٍ اَو تَساَ لُهُ اِيّاهُ ؟ قالَ : نَعَم ، كُنتُ اَقولُ : اللّهُمَّ ماكُنتَ مُعاقِبى بِهِ فِى الآخِرَةِ ، فَعَجِّلهُ لى فِى الدُّنيا . فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : سُبحانَ اللّهِ لاتُطيقُهُ ، ـ اَو لا تَستَطيعُهُ ـ ! اَفَلا قُلتَ : اَللّهُمَّ آتِنا فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَ فِى الآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِناعَذابَ النّارِ ؟ قالَ : فَدَعَا اللّهَ لَهُ فَشَفاهُ ؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله ، به عيادت مردى از مسلمانان رفتند كه مانند جوجه ضعيفشده بود . به او فرمودند : آيا قبلاً دعايى مىكردهاى يا از خدا چيزىمىخواستهاى؟. عرض كرد : آرى . مىگفتم : بار خدايا ! هر كيفرى كه درآخرت مىخواهى به من برسانى ، در همين دنيا برسان. پيامبر خدا فرمودند :سبحان اللّه! تو طاقت آن را ندارى . چرا نگفتى : بار خدايا ! در دنيا و آخرت ، به مانيكى عطا فرما و از عذاب آتش ، نگاهمان بدار؟. آن مرد ، اين دعا را خواند و خداوند ،شفايش بخشيد. صحيح مسلم ، ج ۴، ص ۲۰۶۸، ح ۲۳
۳۲امام صادق عليه السلام : و سَمِعَ اَميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام رَجُلاً يَقولُ : اللّهُمَّ اِنّى اَعوذُ بِكَ مِنَ الفِتنَةِ .قالَ عليه السلام : اَراكَ تَتَعَوَّذُ مِن مالِكَ وَ وُ لدِكَ ! يَقولُ اللّهُ تَعالى : «اِنَّما اَمْوَالُكُمْ وَ اَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ»وَلكِن قُل : اَللّهُمَّ اِنّى اَعوذُ بِكَ مِن مُضِلاّتِ الفِتَنِ ؛
امير مؤمنان عليه السلام ، شنيد كه مردى مىگويد : بار خدايا ! از فتنه به تو پناه مىبرم . به اوفرمودند : مىبينم كه از مال و فرزندت به خدا پناه مىبرى. خداوند متعال مىفرمايد :«جز اين نيست كه دارايىها و فرزندانتان فتنهاند» بلكه بگو : بار خدايا ! از فتنههاى گمراهكننده ، به تو پناه مىبرم. امالى طوسى، ص ۵۸۰ ، ح ۱۲۰۱
۳۳امام صادق عليه السلام : اِنَّ العَبدَ لَيَدْعو فَيَقولُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ لِلْمَلَكَيْنِ: قَدِ اسْتَجَبْتُ لَهُ وَلكِنِاحْبَسوهُ بِحاجَتِهِ ، فَاِنّى اُحِبُّ اَنْ اَسْمَعَ صَوْتَهُ وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَيَدْعو فَيَقولُ اللّهُ تَبارَكَوَ تَعالى: عَجِّلوا لَهُ حاجَتَهُ فَاِنّى اُبْغِضُ صَوْتَهُ؛
براستى كه انسان دعا مىكند و خداوند عزّوجّل به دو فرشته مىفرمايد: من دعاى اورا مستجاب كردم، اما حاجتش را نگهداريد، زيرا دوست دارم صداى او را بشنوم وديگرى دعا مىكند و خداوند تبارك و تعالى مىفرمايد: زود خواستهاش را برآوريد، كهمن خوش ندارم صداى او را بشنوم. كافى، ج ۲، ۴۸۹، ح ۳
۳۴امام على عليه السلام : سَمِعَ رَجُلاً يَدعو لِصاحِبِهِ ، فَقالَ : لا اَراكَ اللّهُ مَكروها ! فَقالَ : اِنَّمادَعَوتَ لَهُ بِالمَوتِ ، لاَِنَّ مَن عاشَ فِى الدُّنيا لا بُدَّ اَن يَرَى المَكروهَ ؛
شنيدند كه شخصى براى دوستش، چنين دعا مىكند الهى غم نبينى و گرفتارنشوى! امام عليه السلامفرمودند : تو در واقع براى مرگش دعا كردى ؛ زيرا هر كس در دنيا زندگى مىكند ، ناچار ، غم و گرفتارى مىبيند. شرح نهج البلاغة ، ج ۲۰، ص ۲۸۹،ح ۳۰۱
۳۵پيامبر صلى الله عليه و آله : يَكفى مِنَ الدُّعاءِ مَعَ البِرِّ ما يَكفِى الطَّعامَ مِنَ المِلحِ ؛
دعا همراه با كار خير ، به اندازه نمك براى غذا كافى است. امالى طوسى ، ص ۵۳۴ ، ح ۱۱۶۲
۳۶امام صادق عليه السلام : اِنَّ اللّهَ تَعالى اَوحى اِلى داوُودَ عليه السلام ، اَنْ بَلِّغ قَومَكَ اَ نَّهُ لَيسَ مِن عَبدٍمِنهُم آمُرُهُ بِطاعَتى فَيُطيعُنى اِلاّ كانَ حَقّـا عَلَىَّ اَن اُعينَهُ عَلى طاعَتى فَاِن سَاَ لَنىاَعطَيتُهُ وَ اِن دَعانى اَجَبتُهُ وَ اِنِ اعتَصَمَ بى عَصَمتُهُ و اِنِ استَـكفانى كَفَيتُهُ و اِن تَوَكَّلَعَلَىَّ حَفِظتُهُ و اِن كادَهُ جَميعُ خَلقى كِدتُ دونَهُ ؛
خداوند متعال به داوود عليه السلام وحى فرمود كه : به قوم خود برسان كه هيچ بندهاى ازايشان نيست كه به فرمانبردارى از خودم فرمانش دهم و او فرمان برد ، جز آنكه بر مناست كه او را بر اطاعتم كمك كنم . پس اگر از من بخواهد ، عطايش مىكنم ، اگر مرابخواند ، پاسخش مىدهم ، اگر به من پناهنده شود ، پناهش مىدهم ، اگر از من كفايتطلبد ، كفايتش مىكنم ، اگر به من توكّل كند ، او را حفظ مىكنم و اگر همه آفريدگانمعليه او نقشه كشند ، من به سود او نقشه مىكشم. قصص الأنبياء ، ص ۱۹۸، ح ۲۵۱
۳۷امام صادق عليه السلام : اِذا اَرادَ اَحَدُكُم اَن يُسْتَجابَ لَهُ فَليُطَيِّب كَسبَهُ وَ ليَخرُج مِن مَظالِمِالنّاسِ وَ اِنَّ اللّهَ لا يُرفَعُ اِلَيهِ دُعاءُ عَبدٍ و فى بَطنِهِ حَرامٌ اَو عِندَهُ مَظلِمَةٌ لاَِحَدٍ مِن خَلقِهِ ؛
هرگاه فردى از شما خواست دعايش مستجاب شود، درآمدش را حلال گرداند و اززير بار حقوق مردم بيرون برود. دعاى بندهاى كه در شكمش حرام باشد، يا حق يكى از خلق خدا به گردنش باشد، به درگاه خداوند بالا نمىرود. بحار الأنوار ، ج ۹۳، ص ۳۲۱، ح ۳۱
۳۸امام صادق عليه السلام : اَلذُّنوبُ الَّتى تُغَيِّرُ النِّعَمَ البَغىُ ... وَ الَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ و تُظلِمُ الهَواءَعُقوقُ الوالِدَينِ ؛
گناهانى كه باعث از دست دادن نعمتها مىشوند ، ستم كردن ... است و گناهانى كهدعا را رد مىكنند و فضا را تيره و تار مىگردانند ، نافرمانى از پدر و مادر و آزردن آنهاست. كافى ، ج ۲، ص ۴۴۷، ح ۱
۳۹سفيان ثورى : بَلَغَنى اَنَّ بَنى اِسرائيلَ قُحِطوا سَبعَ سِنينَ ... فَاَوحَى اللّهُ عَزَّوَجَلَّ اِلىاَنبيائِهِم : لَو مَشَيتُم اِلَىَّ بِاَقدامِكُم حَتّى تَحفى رُ كَبُكُم و تَبلُغَ اَيديكُم عَنانَ السَّماءِ و تَـكِلَّاَلسِنَتُـكُم عَنِ الدُّعاءِ فَاِنّى لا اُجيبُ لَكُم داعيا و لا اَرحَمُ مِنكُم باكيا ، حَتّى تَرُدُّواالمَظالِمَ اِلى اَهلِها فَفَعَلوا فَمُطِروا مِن يَومِهِم ؛
شنيدهام كه بنىاسرائيل به مدّت هفت سال دچار قحطى شدند ... پس خداوندعزّوجلّ به پيامبرانشان وحى فرمود كه : اگر پياده به سوى من بياييد ، آنچنان كهزانوهايتان ساييده شود ، و چندان دست به سوى آسمان دراز كنيد كه دستهايتان بهكرانههاى آسمان برسد و آن اندازه دعا كنيد كه زبانهايتان خسته شود ، دعاى هيچيك از شما را نمىپذيرم و به هيچ گريهكنندهاى از شما رحم نخواهم كرد تا آن گاه كهحقوق مردم را به صاحبان آنها باز گردانيد . آنان چنين كردند و همان روز ، باران آمد. إحياء علوم الدين ، ج ۱، ص ۴۶۱
۴۰پيامبر صلى الله عليه و آله : قَطيعَةُ الرَّحِمِ تَحجُبُ الدُّعاءَ ؛
قطع رابطه با خويشاوندان، مانع اجابت دعا مىشود. نزهة الناظر ، ص ۳۷، ح ۱۱۵
مؤلف : هادی موحدی
بخوانيد مرا، تا پاسخ دهم شما را.
۱امام على عليه السلام : اَعْلَمُ النّاسِ بِاللّهِ اَكْثَرُهُمْ لَهُ مَسْاَ لَةً ؛
خداشناسترين مردم، پر درخواستترين آنان از خداست . غرر الحكم ، ح ۳۲۶۰
۲پيامبر صلى الله عليه و آله : يَدْخُلُ الْجَنَّةَ رَجُلانِ كانا يَعْمَلانِ عَمَلاً واحِدا ، فَيَرى اَحَدُهُما صاحِبَهُفَوْقَهُ ، فَيَقولُ : يا رَبِّ ، بِما اَعْطَيْتَهُ وَ كانَ عَمَلُنا واحِدا ؟فَيَقولُ اللّهُ تَبارَكَ وَ تَعالى : سَاَ لَنى وَ لَمْ تَسْاَ لْنى ؛
دو نفر كه هر دو يكسان عمل كردهاند ، وارد بهشت مىشوند ، امّا يكى از آن دو ،ديگرى را برتر از خود مىبيند . مىگويد : پروردگارا ! چرا او را برترى دادى ، در حالى كهعمل هر دوى ما يكسان بوده است؟ خداوند ـ تبارك و تعالى ـ مىفرمايد : او از مندرخواست مىكرد و تو درخواست نمىكردى. عدّة الداعى ، ص ۳۶
۳امام سجاد عليه السلام : اَوْحَى اللّهُ ـ تَبارَكَ وَ تَعالى اِلى داوُودَ عليه السلام : يا داوُودُ اذْكُرْنى فى اَيّامِسَرّائِكَ كَى اَسْتَجيبَ فى اَيّامِ ضَرّائِكَ ؛
خداوند تبارك و تعالى به داوود عليه السلام وحى فرمود : اى داوود! در روزهاى خوشىات مراياد كن ، تا در روزهاى رنج و ناخوشىات ، تو را پاسخ گويم. جامع الاحاديث الشيعة ، ج۱۵، ص۲۰۷،ح ۲۹
۴پيامبر صلى الله عليه و آله : مَنْ اَرادَ اَنْ تُسْتَجابَ دَعْوَتُهُ وَ اَنْ تُـكْشَفَ كُرْبَتُهُ ، فَلْيُفَرِّجْ عَنْ مُعْسِرٍ ؛
هر كس مىخواهد دعايش مستجاب و غمش از بين برود، بايد گره از كار گرفتارى باز كند. مسند ابن حنبل ، ج ۲، ص ۲۴۸، ح ۴۷۴۹
۵پيامبر صلى الله عليه و آله : اِذا اَرادَ صاحِبُكُم اَن لا يَسْاَ لَ رَبَّهُ اِلاّ اَعْطاهُ ، فَلْيَياَس مِنَ النّاسِ كُلِّهِمْ ، ولا يَكونَنَّ لَهُ رَجاءٌ عِنْدَ غَيْرِ اللّهِ فَاِذا عَلِمَ اللّهُ ذالِكَ مِنْ قَلْبِهِ لَمْ يَسْاَ لْهُ شَيْئا اِلاّ اَعْطاهُ ؛
هر گاه يكى از شما خواست كه آنچه را از پروردگارش درخواست مىكند ، به او بدهد ،بايد از همه مردم چشم اميد بركَند و به غير خدا هرگز اميدى نداشته باشد . پس هرگاهاين از قلب او بر خدا عيان شد، هر چه را از وى بخواهد، به او مىدهد. تيسير المطالب ، ص ۲۳۵
۶امام على عليه السلام : قُلْتُ : اَللّهُمَّ لا تُحوِجنى اِلى اَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ ، فَقْالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : يا عَلىُّ،لا تَقولَنَّ هكَذا ، فَلَيسَ مِنْ اَحَدٍ اِلاّ وَ هُوَ مُحْتاجٌ اِلَى النّاسِ . فَقُلْتُ : يا رَسولَ اللّهِ ، فَمااَقولُ ؟ قالَ : قُلْ : اللّهُمَّ لا تُحوِجْنى اِلى شِرارِ خَلْقِكَ. قُلْتُ : يا رَسولَ اللّهِ وَمَنْ شِرارُخَلْقِهِ ؟ قالَ : الَّذينَ اِذا اَعطَوا مَنّوا وَ اِذا مَنَعوا عابوا ؛
من گفتم : بار خدايا ! مرا محتاج احدى از خَلقت مگردان . پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهفرمودند :اى على چنين نگو ؛ زيرا هيچ كس نيست ، مگر آنكه به مردم نيازمند است . گفتم : پسچه بگويم ، اى پيامبر خدا؟ فرمودند بگو : بار خدايا! مرا نيازمند بَدانِ خلقت قرار مده.گفتم : اى پيامبر خدا ، بَدان خلق خدا كيانند؟ فرمودند : كسانى كه هر گاه چيزى بدَهند ،منّت گذارند و هر گاه ندهند ، بد گويند. تنبيه الخواطر ، ج ۱، ص ۳۹
۷پيامبر صلى الله عليه و آله : اُتىَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله وَ هُوَ قاعِدٌ فِى ظِلِّ الْحَطيمِ بِمَكَّةَ ، فَقيلَ : يا رَسولَ اللّهِاُتِىَ عَلى مالِ اَبى فُلانٍ بِسَيْفِ الْبَحرِ فَذَهَبَ . فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : ما تَلَفَ مالٌ فى بَرٍّوَ لا بَحرٍ اِلاّ بِمَنْعِ الزَّكاةِ فَحَرِّزوا اَمْوالَكُم بِالزَّكاةِ ، وَ داووا مَرْضاكُمْ بِالصَّدَقَةِ وَ ادْفَعواعَنْكُمْ طَوارِقَ البَلاءِ بِالدُّعاءِ فَاِنَّ الدُّعاءَ يَنْفَعُ مِمّا نَزَلَ وَ مِمّا لَمْ يَنْزِلَ ما نَزَلَ يَكْشِفُهُ وَ مالَمْ يَنْزِلْ يَحْبِسُهُ ؛
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، در سايه حَطيم در مكّه نشسته بودند كه شخصى آمد و گفت : اىپيامبر خدا ! اموال فلانى در ساحل دريا ، دچار حادثه شد و از بين رفت . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمودند : هيچ مالى در خشكى و دريا تلف نشد ، مگر به سبب ندادنزكات . پس ، اموال خود را با دادن زكات ، حفظ نماييد و بيمارانتان را با صدقه دادن درمان ومصيبتهاى بلا را با دعا كردن از خود رفع كنيد ، كه دعا براى آنچه نازل شده و نازل نشده ،سودمند است : آنچه نازل شده ، برطرف مىكند و از آنچه نازل نشده ، جلوگيرى مىنمايد. الدعاء للطبرانى ، ص ۳۱، ح ۳۴
۸امام على عليه السلام : ما زالَتْ نِعْمَةٌ وَ لا نَضارَةُ عَيْشٍ اِلاّ بِذُنوبٍ اِجْتَرَحوا اِنَّ اللّهَ لَيْسَبِظَلاّمٍ لِلْعَبيدِ ، وَ لَوْ اَ نَّهُمُ اسْتَقْبَلوا ذالِكَ بِالدُّعاءِ وَ الاِْنابَةِ لَمْ تَزُل وَ لَوْ اَنَّهُمْ اِذا نَزَلَتْ بِهِمُالنِّقَمُ وَ زالَت عَنْهُمُ النِّعَمُ فَزِعوا اِلَى اللّهِ عَزَّوجَلَّ بِصِدْقٍ مِن نيّاتِهِمْ وَ لَمْ يَهِنوا وَ لَمْيُسْرِفوا ، لاََصْلَحَ اللّهُ لَهُمْ كُلَّ فاسِدٍ وَ لَرَدَّ عَلَيْهِمْ كُلَّ صالِحٍ ؛
هيچ نعمت و شادابى زندگىاى نابود نشد، مگر به سبب گناهانى كه صاحبانشمرتكب شدند . خداوند هرگز به بندگان ستم نمىكند . اگر با دعا و ناله به استقبال بلامىرفتند ، آن نعمتها و خوشىها نابود نمىشدند ، اگر زمانى كه عذاب برايشان فرودآمد و نعمتهايشان را گرفت، با نيّت پاك به خداوند عزّوجلّ پناه مىبردند و سستى وزيادهروى (و ستم بر خويشتن) نمىكردند ، بىگمان خداوند ، نابسامانى آنان را بهسامان مىآورد و خوبىها را به ايشان بازمىگرداند. خصال ، ص ۶۲۴، ح ۱۰
۹روى أنَّ موسى عليه السلام: اِستَسقى لِبَنى اِسرائيلَ حينَ اَصابَهُم قَحْطٌ فَاَوحَى اللّهُ تَعالىاِلَيهِ : اِنّى لا اَستَجيبُ لَكَ وَ لا لِمَنْ مَعَكَ وَ فيكُمْ نَمّامٌ قَدْ اَصَرَّ عَلَى النَّميمَةِ ؛
در روايت آمده كه موسى عليه السلام براى بنىاسرائيل كه گرفتار قحطى شده بودند ،درخواست باران كرد، اما خداوند متعال به او وحى فرمود كه : «باوجود شخصسخنچينى كه در ميان شما هست و به سخنچينىاش ادامه مىدهد، دعاى تو و دعاىهمراهانت را اجابت نمىكنم». بحار الأنوار ، ج ۷۵، ص ۲۶۸، ح ۱۹
۱۰پيامبر صلى الله عليه و آله : اِذا اَرَدْتَ اَنْ تَدعُوَ اللّهَ فَقَدِّم صَلاةً اَو صَدَقَةً اَو خَيْرا اَوْ ذِكْرا ؛
هر گاه خواستى دعا كنى ، پيش از آن ، نمازى بخوان يا صدقهاى بده يا كار خيرىبكن يا ذكرى بگو. عوالى اللآلى ، ج ۱، ص ۱۱۰، ح ۱۶
۱۱امام كاظم عليه السلام : اِذا كانَ لَكَ يا سَماعَةُ اِلَى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ حاجَةٌ فَقُل : اَللّهُمَّ اِنّى اَسْاَ لُكَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلىٍّ فَاِنَّ لَهُما عِنْدَكَ شَاْنا مِنَ الشَّاْنِ وَ قَدْرا مِنَ القَدْرِ فَبِحَقِّ ذالِكَ الشَّاْنِوَ بِحَقِّ ذالِكَ الْقَدْرِ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اَنْ تَفْعَلَ بى كَذا وَ كَذا. فَاِنَّهُ اِذاكانَ يَومُ الْقيامَةِ لَمْ يَبْقَ مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لا نَبىٌّ مُرْسَلٌ وَ لا مُؤْمِنٌ مُمْتَحَنٌ اِلاّ وَ هُوَ يَحْتاجُاِلَيْهِما فى ذالِكَ الْيَوْمِ ؛
اى سماعه! هر گاه به درگاه خداوند عزّوجلّ حاجتى داشتى ، بگو : بار خدايا! به حقّمحمّد و على ، از تو درخواست مىكنم ، زيرا آن دو را نزد تو مقام و منزلتى بزرگ است .پس به حقّ آن مقام و آن منزلت ، از تو درخواست مىكنم كه بر محمّد و خاندان محمّد ،درود فرستى و فلان و بهمان حاجتم را برآورى، زيرا در روز قيامت ، هيچ فرشته مقرّب وپيامبرِ مُرسل و مؤمن مخلصى نباشد ، مگر اينكه به آن دو نيازمند باشد. كافى ، ج ۲، ص ۵۶۲، ح ۲۱
۱۲امام على عليه السلام : بُكاءُ الْعُيونِ وَ خَشْيَةُ الْقُلوبِ مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ تَعالى ذِكْرُهُ ، فَاِذاوَجَدْتُموها فَاغْتَنِمُوا الدُّعاءَ وَ لَو اَنَّ عَبْدا بَكى فى اُمَّةٍ لَرَحِمَ اللّهُ تَعالى تِلْكَ الاُْمَّةَ لِبُكاءِذالِكَ الْعَبْدِ ؛
گريه چشمها و ترس دلها ، از رحمت خداوند بلند نام است . بنابراين ، هر گاه اينها رادر خود يافتيد ، دعا كردن را غنيمت شماريد . اگر در ميان يك امّت ، يك بنده هم گريه كند ، خداوند متعال به خاطر گريه آن بنده ، بر آن امّت رحم مىكند . مكارم الأخلاق ، ص ۳۱۷
۱۳امام سجاد عليه السلام : وَ الذُّنوبُ الَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ: سوءُ النِّيَّةِ وَ خُبْثُ السَّريرَةِ وَالنِّفاقُ مَعَالاِْخْوانِ وَ تَركُ التَّصديقِ بِالاِْجابَةِ وَ تَأخيرُ الصَّلَواتِ الْمَفروضاتِ حَتّى تَذْهَبَ اَوقاتُهاوَ تَرْكُ التَّقَرُّبِ اِلَى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ بِالْبِرِّ وَالصَّدَقَةِ وَاسْتِعْمالُ الْبَذاءِ وَ الْفُحْشِ فِى الْقَولِ ؛
گناهانى كه دعا را رد مىكنند ، عبارتاند از : بدى نيّت ، بد ذاتى ، دورويى با برادران ،باور نداشتن اجابت دع ، به تأخير انداختن نمازهاى واجب تا هنگامى كه وقتشان بگذرد وتقرّب نجستن به خداوند عزّوجلّ با نيكى كردن و صدقه دادن و بدزبانى و ناسزا گفتن. معانى الأخبار ، ص ۲۷۱، ح ۲
۱۴پيامبر صلى الله عليه و آله : دُعاءُ السِّرِّ يَزيدُ عَلَى الْجَهْرِ سَبْعينَ ضِعْفا وَ اَ ثْنَى اللّهُ سُبْحانَهُ عَلىزَكَريّا عليه السلامبِقَولِهِ : «اِذْ نادى رَبَّهُ نِدَاءً خَفيًّا» ؛
دعاى پنهانى ، هفتاد برابر دعاى آشكار ، ارزش دارد . خداوند متعال زكريا عليه السلامراچنين ستايش كرده است : «آن گاه كه پنهانى با پروردگارش سخن گفت». ارشاد القلوب ، ص ۱۵۴
۱۵پيامبر صلى الله عليه و آله : اِنَّ اللّهَ لَيُمْسِكُ الْخَيْرَ الْكَثيرَ عَنْ عَبْدِهِ فَيَقولُ : لا اُعْطيهِ حَتّى يَسْاَ لَنى ؛
خداوند ، بسيارى از خوبىها را به بندهاش نمىدهد و مىفرمايد : «به او نمىدهم تا ازمن بخواهد». مستدرك الوسائل ، ج ۵ ، ص ۱۷۵،ح ۵۶۰۳
۱۶پيامبر صلى الله عليه و آله : اِذا دَعا اَحَدُكُم فَلْيَعُمَّ فَاِنَّهُ اَوجَبُ لِلدُّعاءِ ؛
هر گاه يكى از شما دعا كرد ، براى همه دعا كند ؛ زيرا اين، دعا را به اجابت نزديكتر مىكند. كافى ، ج ۲، ص ۴۸۷، ح ۱
۱۷پيامبر صلى الله عليه و آله : يا فاطِمَةُ مَنْ تَهاوَنَ بِصَلاتِهِ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ ابْتَلاهُ اللّهُ بِخَمْسَعَشْرَةَ خَصْلَةً : سِتٌّ مِنْها فى دارِ الدُّنْيا ... فَاَمَّا اللَّواتى تُصيبُهُ فى دارِ الدُّنْيا ... وَ لا يَرتَفِعُدُعاؤُهُ اِلَى السَّماءِ وَ السّادِسَةُ لَيْسَ لَهُ حَظٌّ فى دُعاءِ الصّالِحينَ ؛
اى فاطمه! هر كس ، از مرد و زن نمازش را سبك بشمارد ، خداوند او را به پانزده چيزمبتلا مىكند : شش تاى آنها در سراى دنياست ... و آن شش چيزى كه در سراى دنيا بهاو مىرسد ، اين است كه : ... و پنجم دعايش به سوى آسمان نمىرود ، و ششم ، اوسهمى از دعاى نيكان ندارد . فلاح السائل ، ص ۶۱ ، ح ۱
۱۸پيامبر صلى الله عليه و آله : يا اَ يُّهَا النّاسُ ! اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ يَقولُ : مُروا بِالْمَعروفِ وَ انْهَوا عَنِ المُنْكَرِمِنْ قَبْلِ اَنْ تَدْعُوَنى فَلا اُجيبَكُمْ وَ تَسْاَلونى فَلا اُعْطيَكُمْ وَ تَسْتَنْصِرونى فَلا اَ نْصُرَكُم ؛
اى مردم! خداوند عزّوجلّ مىفرمايد : امر به معروف و نهى از منكر كنيد ، پيش ازآنكه مرا بخوانيد و پاسختان ندهم ، يا از من بخواهيد و عطايتان نكنم ، يا از من يارىطلبيد و يارىتان نرسانم. مسند ابن حنبل ، ج ۹، ص ۵۰۴ ،ح ۲۵۳۱۰
۱۹پيامبر صلى الله عليه و آله : اَقْرَبُ ما يَكونُ الْعَبْدُ مِنْ رَبِّهِ وَ هُوَ ساجِدٌ فَاَكْثِرُوا الدُّعاءَ ؛
نزديكترين حالتِ بنده به پروردگارش زمانى است كه در سجده است . پس در اينحالت ، بسيار دعا كنيد. صحيح مسلم ، ج ۱، ص ۳۵۰، ح ۲۱۵
۲۰امام سجاد عليه السلام : اَللّهُمَّ اِنَّهُ يَحْجُبُنى عَنْ مَساَ لَتِكَ خِلالٌ ثَلاثٌ وَ تَحدونى عَلَيْها خَلَّةٌواحِدَةٌ يَحْجُبُنى اَمْرٌ اَمَرْتَ بِهِ فَاَبْطَاْتُ عَنْهُ وَ نَهىٌ نَهَيْتَنى عَنْهُ فَاَسْرَعْتُ اِلَيْهِ وَ نِعْمَةٌ اَنْعَمْتَ بِها عَلَىَّ فَقَصَّرتُ فى شُكْرِها وَ يَحدونى عَلى مَسْاَ لَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلى مَنْ اَقْبَلَبِوَجْهِهِ اِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ اِلَيْكَ ، اِذْ جَميعُ اِحْسانِكَ تَفَضُّلٌ و اِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِداءٌ ؛
بار خدايا! سه چيز باعث مىشود كه من از تو درخواست نكنم و تنها يك چيز مرا بر آنمىدارد . آنچه مرا باز مىدارد ، يكى آن است كه تو مرا فرمان دادى و من در انجام آن سستىكردم ، ديگر آنكه مرا از كارى نهى فرمودى ، امّا من به انجام دادن آن شتافتم ، سوم آنكه مرانعمت ارزانى داشتى ، ولى من در شكرگزارى آن ، كوتاهى كردم . امّا آنچه مرا به درخواستكردن از تو مىكشانَد ، تفضّل تو بر كسى است كه به درگاهت روى كند و با خوشگمانى به سوىتو آيد ، كه همه احسانهايت ، تفضّل است و همه نعمتهايت ، نخستين است. صحيفه سجّاديّه ، از دعاى ۱۲
۲۱امام صادق عليه السلام : قَضاءُ الْحَوائِجِ اِلَى اللّهِ وَ اَسْبابُها ـ بَعْدَ اللّهِ ـ الْعِبادُ تَجْرى عَلىاَيْديهِم فَما قَضَى اللّهُ مِنْ ذالِكَ فَاقبَلوا مِنَ اللّهِ بِالشُّكْرِ وَ ما زَوى عَنْـكُم مِنْها فَاقْبَلوهُ عَنِاللّهِ بِالرِّضا وَ التَّسْليمِ وَ الصَّبْرِ فَعَسى اَن يَـكونَ ذالِكَ خَيْرا لَكُمْ فَاِنَّ اللّهَ اَعْلَمُ بِمايُصْلِحُـكُم وَ اَنْتُمْ لا تَعْلَمونَ ؛
برآورده شدن حاجتها در اختيار خداست و اسباب آن، بعد از خداوند ، بندگانهستند كه به دست آنها اجرا مىشود . پس هر حاجتى را كه خداوند برآوَرْد ،سپاسگزارانه از خداوند بپذيريد و آنچه برآورده نساخت ، آن را نيز با رضايتو تسليم و صبر ، از او بپذيريد ، زيرا بسا اين براى شما بهتر است ، چرا كه خداوند ،به صلاحِ كار شما داناتر است و شما نمىدانيد. تحف العقول ، ص ۳۶۵
۲۲امام صادق عليه السلام: اِنَّ قَوما فيما مَضى قالوا لِنَبىٍّ لَهُم : اُدْعُ لَنا رَبَّكَ يَرْفَع عَنَّا الْمَوتَفَدَعا لَهُم فَرَفَعَ اللّهُ عَنْهُمُ المَوتَ فَكَثُروا حَتّى ضاقَت عَلَيهِمُ المْنازِلُ وَ كَثُرَ النَّسلُوَ يُصْبِحُ الرَّجُلُ يُطْعِمُ اَباهُ وَ جَدَّهُ وَ اُمَّهُ وَ جَدَّ جَدِّهِ وَ يُوَضّيهِم وَ يَتَعاهَدُهُم فَشَغَلوا عَنْ طَـلَبِ الْمَعاشِ . فَقالوا : سَل لَنا رَبَّكَ اَن يَرُدَّنا اِلى حالِنَا الَّتى كُنّا عَلَيها فَسَاَلَ نَبيُّهُم رَبَّهُفَرَدَّهُم اِلى حالِهِم ؛
يكى از اقوام گذشته به پيامبرشان گفتند : دعا كن پروردگارت مرگ را از ما بردارد . اودعا كرد و خداوند ، مرگ را از آنها برداشت . جمعيت آنان زياد شد، چندان كهمنزلهايشان ديگر گنجايش آنها را نداشت و جمعيت چنان زياد شد كه هر مردى ناچاربود خرج پدر و جدّ و مادر و جدّ جدّش را بدهد و به نظافت و امور ديگر آنها رسيدگى كندو بدين ترتيب از طلب معاش باز ماندند .بار ديگر آمدند و درخواست كردند كه : دعا كن پروردگارت ما را به همان حال كه بوديمباز گرداند . پيامبرشان به درگاه پروردگارشان دعا كرد و آنها را به حال اوّلشان باز گرداند. كافى ، ج ۳، ص ۲۶۰، ح ۳۶
۲۳پيامبر صلى الله عليه و آله : اِنَّ اللّهَ يَقولُ : ... وَ لَو اَنَّ قُلوبَ عِبادِى اجْتَمَعَت عَلى قَلْبِ اَسْعَدِ عَبْدٍ لى مازادَ ذالِكَ فى سُلطانى جَناحَ بَعوضَةٍ وَ لَوْ اَ نّى اَعْطَيْتُ كُلَّ عَبْدٍ ما سَاَ لَنى ما كانَ ذالِكَ اِلاّ مِثْلَ اِبْرَةٍ جاءَها عَبْدٌ مِنْ عِبادى فَغَمَسَها فِى البَحرِ وَ ذالِكَ اَنَّ عَطائى كَلامٌ وَ عِدَتىكَلامٌ وَ اِنَّما اَقولُ لِشَّىْءٍ : كُنْ فَيَكونُ ؛
خداوند مىفرمايد : « ... اگر دلهاى بندگانم ، همه يكجا در دلِ خوشبختترينبندهام جمع شوند اين، به مقدارِ بالِ پشهاى بر سلطنت من نمىافزايد و اگر به هر بندهاىآنچه بخواهد ، عطا كنم ، اين نباشد ، مگر همانندِ سوزنى كه بندهاى از بندگانم بردارد ودر دريايى فرو بَرَد ؛ زيرا عطاى من به گفتارى است و وعدهام نيز به گفتارى . به چيزمىگويم : هست شو، پس هست مىشود. بحار الأنوار ، ج ۷۷، ص ۱۳۶، ح ۴۸
۲۴امام على عليه السلام : اِنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وَ تَعالى ـ اَخْفى اَرْبَعَةً فى اَرْبَعَةٍ : اَخْفى رِضاهُ فىطاعَتِهِ فَلا تَسْتَصْغِرَنَّ شَيئا مِن طاعَتِهِ ، فَرُبَّما و افَقَ رِضاهُ وَ اَ نْتَ لا تَعْلَمُ وَ اَخْفى سَخَطَهُ فى مَعصيَتِهِ فَلا تَستَصْغِرَنَّ شَيئا مِن مَعصيَتِهِ فَرُبَّما و افَقَ سَخَطَهُ مَعصيَتُهُو اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفى اِجابَتَهُ فى دَعوَتِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ شَيئا مِن دُعائِهِ فَرُبَّما و افَقَاِجابَتَهُ و اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفى وَليَّهُ فى عِبادِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ عَبدا مِن عَبيدِ اللّهِ فَرُبَّمايَكونُ وَليَّهُ وَ اَنتَ لا تَعلَمُ ؛
خداوند تبارك و تعالى چهار چيز را در دلِ چهار چيز مخفى نموده است :خشنودىاش را در طاعتش مخفى نموده، پس مبادا كه چيزى از طاعت او را كوچكبشماريد ، زيرا ممكن است خشنودى او در همان باشد و تو نمىدانى . ناخشنودىاش رادر معصيتش مخفى كرده . پس مبادا كه چيزى از معصيت او را كوچك بشماريد ، زيراممكن است ناخشنودى او در همان باشد و تو نمىدانى .اجابتش را در دعاى از خود مخفى ساخته. پس چه بسا كه اجابت او در همان باشد وتو نمىدانى و ولىّاش را در ميان بندگانش مخفى نموده است . پس مبادا هيچ بندهاى ازبندگان خدا را كوچك بشماريد ؛ زيرا اى بسا، همو ولىّ او باشد و تو نمىدانى. خصال ، ص ۲۰۹، ح ۳۱
۲۵پيامبر صلى الله عليه و آله : لا يَتَمَنَّيَنَّ اَحَدُكُمُ المَوْتَ اِمّا مُحْسِنا فَلَعَلَّهُ اَنْ يَزْدادَ خَيرا وَ اِمّا مُسيئافَلَعَلَّهُ اَنْ يَسْتَعْتِبَ؛
هيچ يك از شما نبايد آرزوى مرگ كند ؛ زيرا اگر نيكوكار است ، شايد كه با ماندن،بيشتر نيكى كند و اگر بدكار است ، شايد كه با ماندن، از بدى دست بشويد. صحيح بخارى ، ج ۵ ، ص ۲۱۴۷، ح ۵۳۴۹
۲۶امام باقر عليه السلام : اِنَّ اللّهَ تَعالى لَيُنادى كُلَّ لَيْلَةِ جُمُعَةٍ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ مِنْ اَوَّلِ اللَّيلِ اِلىآخِرِهِ : اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌ يَدْعونى لاِخِرَتِهِ وَ دُنْياهُ قَبْلَ طُلوعِ الْفَجْرِ لاُِجيبَهُ ؟ اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌيَتوبُ اِلَىَّ مِنْ ذُنوبِهِ قَبْلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَتوبَ عَلَيْهِ ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ قَد قَـتَّرتُ عَلَيهِ رِزقَهُ فَيَساَ لَنِى الزِّيادَةَ فى رِزقِهِ قَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَزيدَهُ وَ اُوَسِّعَ عَلَيهِ ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ سَقيمٌيَساَ لُنى اَن اَشفيَهُ قَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فاُعافيَهُ ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ مَحبوسٌ مَغمومٌ يَساَ لُنىاَن اُطلِقَهُ مِن حَبسِهِ وَ اُخَلِّىَ سَربَهُ ؟ اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌ مَظلومٌ يَساَ لُنى اَن آخُذَ لَهُ بِظُلامَتِهِقَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَ نْتَصِرَ لَهُ وَ آخُذَ لَهُ بِظُلامَتِهِ ؟ قالَ عليه السلام : فَلا يَزالُ يُنادى بِهذا حَتّىيَطلُعَ الفَجرُ ؛
خداوند متعال ، هر شبِ جمعه ، از آغاز شب تا پايان آن ، از فراز عرش خويش ندامىدهد : «آيا بنده مؤمنى نيست كه تا پيش از سپيدهدَم ، مرا براى آخرت و دنيايشبخواند و من ، پاسخش دهم؟ آيا بنده مؤمنى نيست كه تا پيش از سپيدهدَم از گناهانشبه درگاه من ، توبه كند و من هم به سوى او بازگردم و توبهاش را بپذيرم آيا بنده مؤمنىنيست كه من روزىاش را بر او تنگ كرده باشم و او تا پيش از سپيدهدَم ، افزايش درروزىاش را از من بخواهد و من بر روزى او بيفزايم و به آن گشايش دهم؟ آيا بنده مؤمنِزندانى و غمزدهاى نيست كه از من بخواهد از زندان آزاد و رهايش كنم؟ آيا بنده مؤمنِستم ديدهاى نيست كه تا پيش از سپيدهدَم از من بخواهد كه دادش را بستانم و منانتقام او را بگيرم و داد وى بستانم؟» و تا سپيدهدَم ، به اين ندا ادامه مىدهد. تهذيب الأحكام ، ج ۳، ص ۵ ، ح ۱۱
۲۷پيامبر صلى الله عليه و آله : اِنَّ يَومَ الجُمُعَةِ سَيِّدُ الاَيّامِ يُضاعِفُ اللّهُ فيهِ الحَسَناتِ وَ يَمحو فيهِالسَّيِّئاتِ وَ يَرفَعُ فيهِ الدَّرَجاتِ وَ يَستَجيبُ فيهِ الدَّعَواتِ وَ يَكشِفُ فيهِ الكُرُباتِ وَ يَقضىفيهِ الحَوائِجَ العِظامَ وَ هُوَ يَومُ المَزيدِ ، للّهِِ فيهِ عُتَقاءُ و طُـلَقاءُ مِنَ النّارِ ما دَعا بِهِ اَحَدٌ مِنَالنّاسِ وَ قَد عَرَفَ حَقَّهُ وَ حُرمَتَهُ اِلاّ كانَ حَقّـا عَلَى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ اَنْ يَجْعَلَهُ مِن عُتَقائِهِوَ طُلَقائِهِ مِنَ النّارِ ؛
روز جمعه ، سرور روزهاست . در اين روز خداوند ، خوبىها را چند برابر مىكند وبدىها و گناهان را پاك مىكند و درجات را افزايش مىدهد و دعاها را مستجاب مىنمايد و رنج و اندوهها را برطرف مىسازد و حاجتهاى بزرگ را برآورده مىكند،روز افزونى و فراوانى است . در اين روز ، خداوند بسيارى را از آتش مىرهانَدو آزاد مىكند . اَحَدى از مردم در اين روز دعا نكند ، به شرط آنكه حق و حرمتآن را بشناسد ، مگر آنكه بر عهده خداوند عزّوجلّ است كه او را از رها و آزادشدگاناز آتش ، قرار دهد. كافى ، ج ۳، ص ۴۱۴، ح ۵
۲۸امام باقر عليه السلام : اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ يُحِبُّ مِن عِبادِهِ المُؤمِنينَ كُلَّ عَبدٍ دَعّاءٍ فَعَلَيكُم بِالدُّعاءِفِى السَّحَرِ اِلى طُلوعِ الشَّمسِ فَاِنَّها ساعَةٌ تُفْتَحُ فيها اَبوابُ السَّماءِ وَ تُقسَمُ فيهَاالاَرزاقُ وَ تُقضى فيهَا الحَوائِجُ العِظامُ ؛
خداوند عزّوجلّ از ميان بندگان مؤمنش ، بندهاى را كه بسيار دعا كند ، دوستمىدارد . پس ، همواره در سحرگاهان تا طلوع خورشيد دعا كنيد ؛ زيرا اين وقتى استكه در آن ، درهاى آسمان باز مىشود ، و روزىها تقسيم مىگردد و حاجتهاى بزرگبرآورده مىشود. كافى ، ج ۲، ص ۴۷۸، ح ۹
۲۹امام صادق عليه السلام : اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ عَلَيكُمُ الصَّلَواتِ الخَمْسَ فى اَفضَلِ السّاعاتِفَعَلَيكُم بِالدُّعاءِ فى اَدبارِ الصَّلَواتِ ؛
خداوند عزّوجلّ نمازهاى پنجگانه را در بهترين اوقات ، بر شما واجب نموده است .پس بعد از نمازها ، دعا كنيد. خصال ، ص ۲۷۸، ح ۲۳
۳۰امام صادق عليه السلام : اِنَّ الرَّجُلَ لَيَخرُجُ اِلى قَبرِ الحُسَينِ عليه السلام فَلَهُ اِذا خَرَجَ مِن اَهلِهِ بِاَوَّلِخُطوَةٍ مَغفِرَةٌ لِذُنوبِهِ ثُمَّ لَم يَزَل يُقَدَّسُ بِكُلِّ خُطوَةٍ حَتّى يَاْتيَهُ فَاِذا اَتاهُ ناجاهُ اللّهُ ، فَقالَ : عَبدى سَلنى اُعطِكَ ادعُنى اُجِبكَ اُطلُب مِنّى اُعطِكَ سَلنى حاجَتَكَ اَقضِها لَكَ . قالَاَبو عَبدِ اللّهِ عليه السلام : و حَقٌّ عَلَى اللّهِ اَن يُعطىَ ما بَذَلَ ؛
هر كس براى زيارت قبر حسين عليه السلامخارج شود ، هنگامى كه از خانهاش بيرون شد ،براى هر قدمى يك گناهش آمرزيده مىشود و پيوسته با هر قدمى كه برمىدارد ، پاكترمىشود تا به آن جا برسد و چون به آرامگاه رسيد ، خداوند ، به صورت درگوشى به اومىگويد: بنده من! از من بخواه تا عطايت كنم ، مرا بخوان تا اجابتت نمايم ، از من بطلبتا به تو بدهم ، حاجتت را از من بخواه تا برآوَرم. و امام صادق عليه السلام فرمود: بر خداست كهآنچه را وعده داده است ، عطا كند. ثواب الأعمال ، ص ۱۱۷، ح ۳۲
۳۱اَنَس رحمهالله : اِنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله عادَ رَجُلاً مِنَ المُسلِمينَ قَد خَفَتَ فَصارَ مِثلَ الفَرخِ ، فَقالَلَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : هَل كُنتَ تَدعو بِشَىءٍ اَو تَساَ لُهُ اِيّاهُ ؟ قالَ : نَعَم ، كُنتُ اَقولُ : اللّهُمَّ ماكُنتَ مُعاقِبى بِهِ فِى الآخِرَةِ ، فَعَجِّلهُ لى فِى الدُّنيا . فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : سُبحانَ اللّهِ لاتُطيقُهُ ، ـ اَو لا تَستَطيعُهُ ـ ! اَفَلا قُلتَ : اَللّهُمَّ آتِنا فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَ فِى الآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِناعَذابَ النّارِ ؟ قالَ : فَدَعَا اللّهَ لَهُ فَشَفاهُ ؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله ، به عيادت مردى از مسلمانان رفتند كه مانند جوجه ضعيفشده بود . به او فرمودند : آيا قبلاً دعايى مىكردهاى يا از خدا چيزىمىخواستهاى؟. عرض كرد : آرى . مىگفتم : بار خدايا ! هر كيفرى كه درآخرت مىخواهى به من برسانى ، در همين دنيا برسان. پيامبر خدا فرمودند :سبحان اللّه! تو طاقت آن را ندارى . چرا نگفتى : بار خدايا ! در دنيا و آخرت ، به مانيكى عطا فرما و از عذاب آتش ، نگاهمان بدار؟. آن مرد ، اين دعا را خواند و خداوند ،شفايش بخشيد. صحيح مسلم ، ج ۴، ص ۲۰۶۸، ح ۲۳
۳۲امام صادق عليه السلام : و سَمِعَ اَميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام رَجُلاً يَقولُ : اللّهُمَّ اِنّى اَعوذُ بِكَ مِنَ الفِتنَةِ .قالَ عليه السلام : اَراكَ تَتَعَوَّذُ مِن مالِكَ وَ وُ لدِكَ ! يَقولُ اللّهُ تَعالى : «اِنَّما اَمْوَالُكُمْ وَ اَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ»وَلكِن قُل : اَللّهُمَّ اِنّى اَعوذُ بِكَ مِن مُضِلاّتِ الفِتَنِ ؛
امير مؤمنان عليه السلام ، شنيد كه مردى مىگويد : بار خدايا ! از فتنه به تو پناه مىبرم . به اوفرمودند : مىبينم كه از مال و فرزندت به خدا پناه مىبرى. خداوند متعال مىفرمايد :«جز اين نيست كه دارايىها و فرزندانتان فتنهاند» بلكه بگو : بار خدايا ! از فتنههاى گمراهكننده ، به تو پناه مىبرم. امالى طوسى، ص ۵۸۰ ، ح ۱۲۰۱
۳۳امام صادق عليه السلام : اِنَّ العَبدَ لَيَدْعو فَيَقولُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ لِلْمَلَكَيْنِ: قَدِ اسْتَجَبْتُ لَهُ وَلكِنِاحْبَسوهُ بِحاجَتِهِ ، فَاِنّى اُحِبُّ اَنْ اَسْمَعَ صَوْتَهُ وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَيَدْعو فَيَقولُ اللّهُ تَبارَكَوَ تَعالى: عَجِّلوا لَهُ حاجَتَهُ فَاِنّى اُبْغِضُ صَوْتَهُ؛
براستى كه انسان دعا مىكند و خداوند عزّوجّل به دو فرشته مىفرمايد: من دعاى اورا مستجاب كردم، اما حاجتش را نگهداريد، زيرا دوست دارم صداى او را بشنوم وديگرى دعا مىكند و خداوند تبارك و تعالى مىفرمايد: زود خواستهاش را برآوريد، كهمن خوش ندارم صداى او را بشنوم. كافى، ج ۲، ۴۸۹، ح ۳
۳۴امام على عليه السلام : سَمِعَ رَجُلاً يَدعو لِصاحِبِهِ ، فَقالَ : لا اَراكَ اللّهُ مَكروها ! فَقالَ : اِنَّمادَعَوتَ لَهُ بِالمَوتِ ، لاَِنَّ مَن عاشَ فِى الدُّنيا لا بُدَّ اَن يَرَى المَكروهَ ؛
شنيدند كه شخصى براى دوستش، چنين دعا مىكند الهى غم نبينى و گرفتارنشوى! امام عليه السلامفرمودند : تو در واقع براى مرگش دعا كردى ؛ زيرا هر كس در دنيا زندگى مىكند ، ناچار ، غم و گرفتارى مىبيند. شرح نهج البلاغة ، ج ۲۰، ص ۲۸۹،ح ۳۰۱
۳۵پيامبر صلى الله عليه و آله : يَكفى مِنَ الدُّعاءِ مَعَ البِرِّ ما يَكفِى الطَّعامَ مِنَ المِلحِ ؛
دعا همراه با كار خير ، به اندازه نمك براى غذا كافى است. امالى طوسى ، ص ۵۳۴ ، ح ۱۱۶۲
۳۶امام صادق عليه السلام : اِنَّ اللّهَ تَعالى اَوحى اِلى داوُودَ عليه السلام ، اَنْ بَلِّغ قَومَكَ اَ نَّهُ لَيسَ مِن عَبدٍمِنهُم آمُرُهُ بِطاعَتى فَيُطيعُنى اِلاّ كانَ حَقّـا عَلَىَّ اَن اُعينَهُ عَلى طاعَتى فَاِن سَاَ لَنىاَعطَيتُهُ وَ اِن دَعانى اَجَبتُهُ وَ اِنِ اعتَصَمَ بى عَصَمتُهُ و اِنِ استَـكفانى كَفَيتُهُ و اِن تَوَكَّلَعَلَىَّ حَفِظتُهُ و اِن كادَهُ جَميعُ خَلقى كِدتُ دونَهُ ؛
خداوند متعال به داوود عليه السلام وحى فرمود كه : به قوم خود برسان كه هيچ بندهاى ازايشان نيست كه به فرمانبردارى از خودم فرمانش دهم و او فرمان برد ، جز آنكه بر مناست كه او را بر اطاعتم كمك كنم . پس اگر از من بخواهد ، عطايش مىكنم ، اگر مرابخواند ، پاسخش مىدهم ، اگر به من پناهنده شود ، پناهش مىدهم ، اگر از من كفايتطلبد ، كفايتش مىكنم ، اگر به من توكّل كند ، او را حفظ مىكنم و اگر همه آفريدگانمعليه او نقشه كشند ، من به سود او نقشه مىكشم. قصص الأنبياء ، ص ۱۹۸، ح ۲۵۱
۳۷امام صادق عليه السلام : اِذا اَرادَ اَحَدُكُم اَن يُسْتَجابَ لَهُ فَليُطَيِّب كَسبَهُ وَ ليَخرُج مِن مَظالِمِالنّاسِ وَ اِنَّ اللّهَ لا يُرفَعُ اِلَيهِ دُعاءُ عَبدٍ و فى بَطنِهِ حَرامٌ اَو عِندَهُ مَظلِمَةٌ لاَِحَدٍ مِن خَلقِهِ ؛
هرگاه فردى از شما خواست دعايش مستجاب شود، درآمدش را حلال گرداند و اززير بار حقوق مردم بيرون برود. دعاى بندهاى كه در شكمش حرام باشد، يا حق يكى از خلق خدا به گردنش باشد، به درگاه خداوند بالا نمىرود. بحار الأنوار ، ج ۹۳، ص ۳۲۱، ح ۳۱
۳۸امام صادق عليه السلام : اَلذُّنوبُ الَّتى تُغَيِّرُ النِّعَمَ البَغىُ ... وَ الَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ و تُظلِمُ الهَواءَعُقوقُ الوالِدَينِ ؛
گناهانى كه باعث از دست دادن نعمتها مىشوند ، ستم كردن ... است و گناهانى كهدعا را رد مىكنند و فضا را تيره و تار مىگردانند ، نافرمانى از پدر و مادر و آزردن آنهاست. كافى ، ج ۲، ص ۴۴۷، ح ۱
۳۹سفيان ثورى : بَلَغَنى اَنَّ بَنى اِسرائيلَ قُحِطوا سَبعَ سِنينَ ... فَاَوحَى اللّهُ عَزَّوَجَلَّ اِلىاَنبيائِهِم : لَو مَشَيتُم اِلَىَّ بِاَقدامِكُم حَتّى تَحفى رُ كَبُكُم و تَبلُغَ اَيديكُم عَنانَ السَّماءِ و تَـكِلَّاَلسِنَتُـكُم عَنِ الدُّعاءِ فَاِنّى لا اُجيبُ لَكُم داعيا و لا اَرحَمُ مِنكُم باكيا ، حَتّى تَرُدُّواالمَظالِمَ اِلى اَهلِها فَفَعَلوا فَمُطِروا مِن يَومِهِم ؛
شنيدهام كه بنىاسرائيل به مدّت هفت سال دچار قحطى شدند ... پس خداوندعزّوجلّ به پيامبرانشان وحى فرمود كه : اگر پياده به سوى من بياييد ، آنچنان كهزانوهايتان ساييده شود ، و چندان دست به سوى آسمان دراز كنيد كه دستهايتان بهكرانههاى آسمان برسد و آن اندازه دعا كنيد كه زبانهايتان خسته شود ، دعاى هيچيك از شما را نمىپذيرم و به هيچ گريهكنندهاى از شما رحم نخواهم كرد تا آن گاه كهحقوق مردم را به صاحبان آنها باز گردانيد . آنان چنين كردند و همان روز ، باران آمد. إحياء علوم الدين ، ج ۱، ص ۴۶۱
۴۰پيامبر صلى الله عليه و آله : قَطيعَةُ الرَّحِمِ تَحجُبُ الدُّعاءَ ؛
قطع رابطه با خويشاوندان، مانع اجابت دعا مىشود. نزهة الناظر ، ص ۳۷، ح ۱۱۵
مؤلف : هادی موحدی
ادامه مطلب ....
http://ift.tt/1K9IOzz
منبع:انجمن هاي سياسي مذهبي فرهنگي نورآسمان
تبادل لينك
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر